Uitbreiding automatische insectentelling in vier provincies, na succesvolle lancering vorig jaar

Het systeem maakt het mogelijk om 24 uur per dag, zeven dagen per week volledig automatisch insecten te fotograferen, tellen én herkennen.  

Aanleiding: achteruitgang insectenpopulatie

Aanleiding voor de ontwikkeling van het monitoringssysteem is de sterke achteruitgang van insecten in de wereld en dus ook in Nederland. Entomoloog Theo Zeegers van EIS Kenniscentrum Insecten, één van de partners in het project: "Het verlies van de kleine insecten kwam als een schok voor iedereen, met innovatieve monitoring kunnen we voortaan veranderingen sneller zien aankomen en zo bijdragen aan biodiversiteitsherstel."

Resultaten eerste onderzoek

In 2019 zijn meer dan tachtig camera’s in vier provincies geplaatst, waar zij dag en nacht insecten gefotografeerd hebben. Per camera zijn duizenden verschillende insecten gedetecteerd en meer dan acht miljoen foto’s van insecten gemaakt. De talrijkste families zijn de vlinders, vliegen en muggen. “Dit is wereldwijd het eerste goed werkende systeem waarmee efficiënt de biomassa en biodiversiteit van insecten gemeten kan worden” vertelt Vincent Kalkman, entomoloog van Naturalis. “We hopen dat het uiteindelijk niet alleen een rol gaat spelen bij het meten van veranderingen in Nederland, maar bijvoorbeeld ook ingezet zal worden voor het meten van de gevolgen van het Europese landbouwbeleid op biodiversiteit.”

Deze nieuwe, automatische en diervriendelijke manier van tellen wordt in 2020 verder ontwikkeld.

Input voor beleid provincies

Na de resultaten uit het eerste jaar, kijken alle partijen uit naar het vervolg van het onderzoek. "Het eerste onderzoeksjaar was een groot succes", vertelt gedeputeerde Esther Rommel (Noord-Holland). "Het is lastig om te bepalen hoe het met de soorten en aantallen insecten gaat. Door deze methode krijgen we een beter beeld over de biodiversiteit in agrarische en stedelijke gebieden. De resultaten gebruiken we voor het maken van ons beleid."

Landelijk dekkend netwerk

De ambitie is om een landelijk dekkend netwerk van automatische insectencamera’s te ontwikkelen met toepassing van geavanceerde beeldherkenningstechnologie. Dit netwerk maakt het mogelijk om uitspraken te doen over de ontwikkeling van biomassa en diversiteit van insecten in de stad, agrarisch gebied en natuur. Het netwerk biedt bovendien een verbeterde methode voor ecologisch onderzoek: continue (24/7) meting, niet alleen diversiteit maar ook aantallen, en insectvriendelijk onderzoek. 

Consortium DIOPSIS

De automatische insectencamera’s zijn ontwikkeld door Naturalis Biodiversity Center, EIS Kenniscentrum Insecten, Radboud Universiteit en COSMONiO Imaging BV. Onder de naam DIOPSIS werkt het consortium samen met partners aan het installeren, innoveren en monitoren van het systeem. Meer informatie over het systeem en resultaten van 2019 zijn te vinden op de website Diopsis.eu.

Beluister het interview met Theo Zeegers van EIS Kenniscentrum Insecten bij Vroege Vogels van 5 juni.

Tekst: Marten Schoonman en Thirza Stam, Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Naturalis Biodiversity Center (leadfoto: insecten-cameraval); DIOPSIS