Nieuwe methode ontwikkeld om salamanderschimmel te vinden

Probleem

De salamanderschimmel Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal) is een invasieve schimmel die als gevolg van de wereldwijde handel in amfibieën vanuit Azië naar Europa is gekomen. In Europa hebben salamanders geen afweer tegen deze schimmel waardoor inheemse populaties in hun voortbestaan worden bedreigd. In Nederland is de schimmel verantwoordelijk voor de desastreuze afname van de vuursalamander.

Hoe kan je een schimmel vinden?

Om tijdig een uitbraak van deze schimmel in een populatie te detecteren, is het erg belangrijk om te weten wáár de schimmel is en hoe deze zich uitbreidt. Door met een wattenstaafje over de huid van een salamander te strijken kan het DNA van de schimmel worden verzameld. Op deze manier kan in het laboratorium worden geanalyseerd of een salamander wel of niet, en zo ja in welke mate, geïnfecteerd is met de schimmel. Dit is een betrouwbare en robuuste methodiek. Deze is echter wel tijdrovend en kostbaar, doordat van een populatie een groot aantal dieren getest moeten worden.

Snelle detectie

De methodiek van environmental DNA (eDNA) wordt al langer en breder toegepast in het Nederlands ecologisch onderzoek. Met deze methode kunnen soorten worden vastgesteld op basis van DNA-sporen die ze in het water achterlaten. Door een samenwerking met het Franse onderzoekslaboratorium SPYGEN en de vakgroep Wildlife Health Ghent is een begin gemaakt met het betrouwbaar kunnen toepassen van deze techniek om met een enkel watermonster het DNA van de schimmel aan te tonen. Dit onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift ‘Environmental DNA'.

Door dit onderzoek weten we nu dat een eDNA-watermonster de schimmel kan detecteren in stilstaand water, óók in lage concentraties. Deze techniek kan worden toegepast om in een groot gebied een indicatie te krijgen of en waar de schimmel op dat specifieke moment aanwezig is of niet.

Disclaimer: Net zoals de test met de wattenstaafjes geeft de uitslag van de test alleen informatie over de aanwezigheid van Bsal op dat specifieke moment. Tevens is deze test alleen ín water van toepassing. Dit betekent dat als er geen schimmel wordt aangetroffen via deze monstername, er altijd rekening mee moet worden gehouden dat de schimmel wél in het systeem aanwezig kan zijn (bijvoorbeeld bij op het land levende salamanders die niet of nog niet in het water zijn).

Het artikel is ‘open access’ gepubliceerd.

Tekst: Annemarieke Spitzen, Maarten Gilbert, Tariq Stark en Jelger Herder, RAVON
Foto's: SPYGEN; Jelger Herder, RAVON