Regionale koolstofbanken voor het veenweidegebied

De focus van dit project ligt op de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Friesland, Overijssel en Utrecht. Het initiatief om koolstofbanken op te zetten, is afkomstig van de Natuur en Milieufederaties.

Algemeen

Reductie van de broeikasgassenuitstoot uit de Nederlandse veenweiden is een van de maatregelen van de Nederlandse klimaatopgave. In het Klimaatakkoord is hiervoor een besparing van 1 megaton CO₂  in 2030 afgesproken. Veenweiden stoten jaarlijks circa 7 megaton uit, zo'n vier procent van de hele CO₂-uitstoot in Nederland, vergelijkbaar met de uitstoot van twee miljoen auto’s. De uitstoot van CO₂ uit veen kan worden beperkt door het grondwaterpeil te verhogen, waardoor het veen aantoonbaar minder oxideert. Via pilots met onder andere de Friese Milieu Federatie, Projecten LTO Noord, Collectief It Lege Midden, Collectief de Noardlike Fryske Wâlden, Wetterskip Fryslân en de Provincie Fryslân is hiervoor een geschikte methodiek ontwikkeld. Deze methodiek, Valuta voor Veen, is eind december 2019 vastgesteld door de Green Deal Nationale Koolstofmarkt. Deze vaststelling maakt de stap van ‘pilots’ naar ‘doen’ mogelijk. Toepassing leidt tot uitgifte van verhandelbare koolstofcertificaten (1 certificaat = 1 ton CO₂-reductie) aan grondeigenaren. Het systeem van uitgifte van certificaten aan grondeigenaren wordt inmiddels in Duitsland al succesvol toegepast in het projectgebied 'Moorefuture'. Landelijk projectleider Monique Plantinga: “Wij gaan vanuit dit project samen met grondeigenaren tien Valuta voor Veen gebiedsprojecten in de veenweiden opzetten, kopers aantrekken en koolstofcertificaten verhandelen via regionale koolstofbanken.”

Verdienmodel

De Valuta voor Veen-koolstofcertificaten worden aanboden op de vrijwillige koolstofmarkt. De verwachting is dat dit tussen de 400 en 700 euro per hectare op kan leveren. Daarnaast is er sprake van maatschappelijke baten. Monique Plantinga: “Naast een nieuwe vorm van inkomsten en naast een bijdrage aan de klimaatdoelen levert de methodiek meer op. Tegengaan van bodemdaling, creëren van betere omstandigheden voor weidevogels, bijdragen aan herstel van biodiversiteit en behoud van cultuurhistorisch veenweidegebied zijn bijvoorbeeld ook baten. Stapeling van inkomsten komt hierdoor ook in beeld. Kortom: investeren in veen loont!”

Nationale koolstofmarkt

Verkoop en aankoop van koolstofcertificaten is bestaande praktijk. De verwachting is dat deze handel ten gevolge van het Klimaatakkoord snel gaat toenemen. Steeds meer bedrijven, overheden en burgers investeren, via aankoop van certificaten, in projecten waarmee CO₂-uitstoot wordt verminderd. De vrijwillige koolstofmarkt is een wereldmarkt waarin compensatie plaatsvindt in internationale projecten met name op het gebied van bosaanplant. Een vrijwillige koolstofmarkt op nationale schaal met regionale CO₂-reductieprojecten bestaat in Nederland nog niet. Monique Plantinga: “Met deze en aankomende methodieken ligt dit nu binnen bereik. Financiële en maatschappelijke baten vloeien hierdoor terug naar de regio in plaats van naar het buitenland. Deze baten dragen bij aan de doorontwikkeling van een toekomstbestendige landbouw in de veenweidegebieden.”

Regionale koolstofbanken

De Natuur en Milieufederaties hebben gemerkt dat de interesse in Nederland om koolstofcertificaten te kopen groot is. Monique Plantinga: “Het project is nog maar net gestart, toch merken we al grote interesse van potentiële kopers. Het ondersteunen van lokale CO₂-reductieprojecten en tegelijkertijd bijdragen aan landbouwtransitie, klimaat en natuur spreekt kopers aan. Wat nog mist is een (regionaal) platform waar vraag en aanbod bij elkaar komt. Met de toegekende € 425.000,-  vanuit de klimaatenvelop wordt dit mogelijk gemaakt.”

Veenweideprojecten

Naast het opzetten van de regionale koolstofbanken is de ambitie om binnen twee jaar tien gebiedsprojecten in veenweidegebieden op te zetten. Monique Plantinga:  “Gesprekken met veenweideboeren en andere grondeigenaren zijn al gaande. Op korte termijn verwachten we de uitgifte van de eerste koolstofcertificaten.

Tekst: Mieke Souman-de Vries, provincie Overijssel
Foto: Natuur en Milieu Overijssel (leadfoto: veenweidegebied)