De bedreiging van koraalriffen door trilhaardiertjes

Ondanks de vele studies die uitgevoerd zijn, heerst er nog veel onduidelijkheid rondom koraalziekten. De veroorzaker van de koraalinfecties is vaak lastig te achterhalen, mede door een tekort aan multidisciplinaire benaderingen om de koraalziektes te beschrijven en te identificeren. Doordat veel koraalziekten dezelfde morfologische kenmerken hebben, zijn de verschillende ziektes lastig van elkaar te onderscheiden. Om het verhaal nog ingewikkelder te maken, worden sommige koraalziektes veroorzaakt door pathogenen (ziekteverwekkers) die maar licht van elkaar verschillen. Onder deze pathogenen vallen de trilhaardiertjes.

Bovenaan de lijst

Een voorbeeld van zo’n koraalziekte is de ‘skelet-eroderende band’, afgekort SEB. Deze ziekte is als een van de eerste beschreven, aan de hand van Indo-Pacifische koralen. De veroorzaker is het trilhaardiertje Halofolliculina corallasia. Ondanks zijn onschuldige naam valt dit trilhaardiertje niet alleen het zachte weefsel van koralen aan, maar beschadigt het ook de skeletten. De ziekte is aangetroffen bij 82 soorten koralen die voorkomen in de Indo-Pacific en de Rode Zee, waarmee de ziekte bovenaan de lijst van schadelijke koraalsyndromen staat.

Helaas heerst er veel verwarring rondom de specifieke veroorzaker van de ziekte SEB en een vergelijkbare ziekte die voorkomt in de Caribische Zee, genaamd ‘Caribbean ciliate infectie’ (CCI). Gaat dit om hetzelfde soort Halofolliculina-trilhaardiertje? Onderzoekers waren er tot dusver nog niet uit.

Sterke verwantschap

Een studie van onder andere koraalkenner en professor Bert Hoeksema van Naturalis Biodiversity Center en de Rijksuniversiteit Groningen heeft dit tot de diepzeebodem uitgezocht. In deze studie is de morfologie en genetische diversiteit geanalyseerd van Halofolliculina-trilhaardiertjes, verzameld uit de Caribische Zee, de Rode Zee en de Indo-Pacific. Het onderzoek onthulde een gemeenschappelijk fenotype tussen beide. Daarbij liet een fylogenetische analyse zien dat beide trilhaardiertjes een veel sterkere verwantschap tonen dan tot nu toe werd aangenomen.

Hoe nu verder met deze resultaten? Volgens Hoeksema moet nader onderzoek uitwijzen of we daadwerkelijk met één en dezelfde soort te maken hebben, die wijdverspreid is en mogelijk heel oud. "Om dit beter te kunnen begrijpen is het ook belangrijk om te kijken naar de verwantschappen tussen de koraalsoorten die gevoelig zijn voor deze ziekte. Dit type onderzoek naar de taxonomie van ziekteverwekkers moet vervolgens ook worden voortgezet bij andere koraalziekten," legt Hoeksema uit. Zo kunnen niet alleen wijzelf, maar allereerst de dieren en planten van de onderwaterwereld de kleurrijke en nuttige koraalriffen blijven benutten.

Meer informatie

• Artikel Morpho-molecular traits of Indo-Pacific and Caribbean Halofolliculina ciliate infections, verschenen in Coral Reefs

Tekst: Amy van Nobelen, Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Nicole de Voogd, Naturalis Biodiversity Center (leadfoto: spons); Simone Montano, University of Milano-Bicocca