Carmabi constateert ‘coral bleaching’ rondom Curaçao; schade valt tot nu toe mee

Carmabi monitort en onderzoekt het koraalrif rondom Curaçao al sinds 1955. Nu de watertemperatuur weer gaat dalen, lijkt het erop dat de koralen rondom Curaçao deze periode, met warmer water dan normaal, goed hebben doorstaan. Deze positieve ontwikkeling markeert een opmerkelijk contrast met voorgaande jaren waarin 'coral bleaching' een zorgwekkende kwestie was op Curaçao, en dit geldt ook in vergelijking met andere riffen in het Caribisch gebied.

Vanwege El Niño en de aanhoudende klimaatverandering is het zeewater in het Caribisch gebied dit jaar warmer dan ooit tevoren. Ook op Curaçao was het zeewater nog nooit eerder zo warm als de afgelopen 3 maanden; in oktober werd het zelfs 31 graden. Ook op land was het bloedheet en door velen werd hier de laatste maanden veelvuldig over geklaagd. Niet alleen voor mensen is die aanhoudende hitte een probleem. Ook andere dieren kunnen lijden onder temperaturen die hoger zijn dan normaal. Koralen zijn daar een goed voorbeeld van.

Microscopisch kleine algen die in het weefsel van rifbouwende koralen voorkomen, voorzien hun gastheer (het koraal) normaliter via fotosynthese van voedsel, maar beginnen giftige stoffen te maken als het zeewater warmer wordt dan 29 graden. Koralen stoten deze algen dan uit in het omringende water. Omdat deze algen koralen hun typische groen/bruine kleur geven, lijken koralen te verbleken als de algen worden uitgestoten. Het koraalweefsel zelf is namelijk doorzichtig waardoor het onderliggende witte koraalskelet zichtbaar wordt. Daarom wordt dit fenomeen ‘koraalverbleking’ of in het Engels 'coral bleaching' genoemd.

Als het zeewater na een aantal weken genoeg afkoelt, keren de algen terug in het koraal en is alles weer net als vroeger. Als het zeewater echter te lang warm blijft, kunnen sommige koraalsoorten verhongeren omdat zij afhankelijk zijn van de algen voor de aanlevering van voedsel. Als het water te lang warm blijft zoals dit jaar, beginnen veel koraalkolonies na een maand af te sterven door verhongering. Hoe warm het zeewater wordt en hoelang het boven de 29 graden blijft, bepaalt uiteindelijk hoeveel koralen door ‘verbleking’ zullen omkomen.

In 1998, 2005 en 2010 was het zeewater ook erg warm, maar niet zo warm als dit jaar. Op sommige plekken in het Caribisch gebied verbleekten in deze jaren 80 procent van alle koraalkolonies en trad lokaal tot 60 procent sterfte op. 'Coral bleaching’ wordt dus veelal gezien als één van de belangrijkste fenomenen die wereldwijd bijdragen aan de achteruitgang van koraalriffen. ‘Coral bleaching’ is echter niet iets wat men kan bestrijden. Het is namelijk een symptoom is van een achterliggend probleem: de steeds warmer wordende zee veroorzaakt door de te hoge uitstoot van onder andere CO₂.

Dit jaar is tussen augustus en november het zeewater rondom Curaçao voor het eerst 16 weken warmer geweest dan 29 graden en op sommige Caribische locaties (bijvoorbeeld de Florida Keys) is de sterfte onder koralen enorm. Enigszins tot de verbazing van koraal-onderzoekers lijkt de schade op Curaçao vooralsnog mee te gaan vallen. Veel koralen zijn momenteel verbleekt, maar veel soorten zijn, ondanks de historisch lange periode van te hoge zeewatertemperaturen, en in tegenstelling tot eerdere ‘bleaching events’ op het eiland, grotendeels nog in leven. Omdat het zeewater nu weer onder de 29 graden zakt, bestaat de hoop dat veel van de koralen die momenteel nog verbleekt zijn, binnenkort hun algen weer op zullen nemen uit het omringende water en de eerder verwachte massale sterfte uit zal blijven. De reden daarvoor is momenteel niet bekend, maar vermoed wordt dat sommige koralen zich mogelijk langzaam kunnen aanpassen aan het warmer wordende water of overschakelen naar andere voedselbronnen zoals plankton. Pas over een maand of langer zal duidelijk worden of de nu verbleekte koralen op Curaçao het uiteindelijk zullen halen of dat de opgelopen schade reeds dermate groot is dat veel kolonies in de nabije toekomst alsnog zullen afsterven.

De komende periode zal Carmabi via diverse kanalen aandacht besteden aan dit fenomeen. Het onderzoeksinstituut dat onder Carmabi valt, blijft de situatie monitoren en experimenteren met mogelijkheden om het koraalrif te kunnen herstellen met hulp van eigen onderzoekers en gastonderzoekers.

Carmabi benadrukt de cruciale rol van dergelijk onderzoek in het begrijpen en behouden van de biodiversiteit van het koraalrif. Het monitoren van deze gebeurtenissen draagt bij aan het ontwikkelen van effectieve strategieën voor het behoud van dit kostbare ecosysteem. De stichting blijft zich inzetten voor de bescherming en duurzaam beheer van de biodiversiteit rondom Curaçao, met het oog op toekomstige uitdagingen en behoud van het unieke mariene leven in de regio. 

Meer informatie

• Op Calacademy.org/educators/why-do-corals-bleach staat een video waarin het proces van 'koraalverbleking' ('coral bleaching’) wordt uitgelegd door wetenschappers van de California Academy of Sciences die dit fenomeen onder andere op Curaçao hebben onderzocht.

Tekst: DCNA and CARMABI
Foto's: Mark J. A. Vermeij