Effect garnalenvisserij op bodemleven Waddenzee

Langs de Noordzeekust en in de Waddenzee wordt op garnalen gevist. Dat gebeurt grotendeels in Natura 2000-gebieden. De maatschappelijke vraag of garnalenvisserij kan samengaan met een beschermd natuurgebied is al vaak gesteld. Het gaat hierbij onder andere om het vraagstuk of bodemberoering door garnalenvisserij negatieve effecten heeft op het bodemleven. Vergeleken met de visserij op platvis met een boomkor is een garnalenkor veel lichter dan een boomkor. Het vistuig rolt met grote rollers over de zeebodem en graaft zich niet in de bodem in, waardoor het effect op de bodem anders doorwerkt.

Zowel voor als enkele weken na de bevissing hebben onderzoekers de bodemfauna in de proefvakken gemeten. Hieruit resulteerde een toename van het aantal soorten en de totale dichtheid in alle proefvakken. Dat heeft te maken met het voortschrijdende seizoen, waardoor er steeds meer soorten verschijnen. De verdeling van de soorten bleek echter af te hangen van de mate van bevissing; in sterk beviste vakken waren de soorten minder evenredig verdeeld dan in niet of lichter beviste vakken. Dat kwam vooral doordat de Amerikaanse zwaardschede (Ensis leei) toenam in reactie op de bevissing. Kennelijk was deze soort in staat om opengevallen plekken snel te koloniseren. Ensis leei is weliswaar een schelpdiersoort, maar wel één die zich met zijn uitstulpbare voet enorm snel kan verplaatsen en zelfs kleine stukken kan zwemmen. Van de tien meest voorkomende bodemdiersoorten namen alleen kokkels af na de bevissing. “Of de snelle opmars van de Amerikaanse zwaardschede in de laatste decennia langs de kust een relatie heeft met de garnalenvisserij, kunnen we op basis van dit onderzoek in één gebied niet concluderen”, zegt marien ecoloog Ingrid Tulp. Zij geeft als reden hiervoor aan dat in dezelfde periode nog veel andere grotere veranderingen zoals klimaatverandering en grootschalige zandsuppleties hebben gespeeld. Of Ensis goed gedijt bij verstoring van de zeebodem, is volgens Tulp echter wel een bruikbare starthypothese.

Meer informatie

Klik hier voor de volledige onderzoekspublicatie.

Tekst: Ingrid Tulp en Cecile Leuverink, Wageningen Marine Research
Foto's: Jack Perdon (leadfoto: Amerikaanse zwaardschede); Marcel de Vries