Ingrid Tulp winnaar van de Herman Klompprijs 2019
Vogelbescherming NederlandReproductie van bontbek- en strandplevieren
Ingrid Tulp zette haar eerste schreden als vogelonderzoeker in de jaren tachtig met een studie biologie aan de Universiteit van Utrecht. Aan het NIOZ op Texel heeft zij bij de onderzoeksgroep van Theunis Piersma de voedselecologie van de kanoetstrandloper in de Waddenzee onderzocht. De inspirerende omgeving van het Waddengebied en het gezelschap van veel gedreven collega-onderzoekers maakte dat zij een sterke band kreeg met de vogels van het zoute milieu; vooral met strandlopers, een voorliefde die tot op de dag van vandaag voortduurt. Tijdelijke banen bij Sovon, Vogelbescherming en Bureau Waardenburg konden de wens om een eigen onderzoek te gaan uitvoeren niet wegnemen. Dat leidde onder andere tot een nog altijd veel geciteerd artikel in Limosa, over de reproductie van bontbek- en strandplevieren op drie eilanden in het Waddengebied. Dat artikel levert nog altijd de referenties op voor het opstellen van beschermingsplannen voor deze soorten, die het in Nederland heel lastig hebben.
Steltlopers op de toendra
Tijdens veldwerk op de toendra van Noord-Siberië heeft Ingrid de basis gelegd voor wat uiteindelijk haar proefschrift over de rol van timing en conditie in de broedbiologie van de lange-afstandstrekkers onder de kleine steltlopers is geworden. Haar promotieonderzoek, vrijwel geheel in haar vrije tijd uitgevoerd en afgerond, is een fraai voorbeeld van hoe doorzettingsvermogen, flexibiliteit en improvisatietalent kunnen leiden tot betere inzichten in de ecologie van soorten. Haar metingen aan de insectenbeschikbaarheid voor jonge steltlopers in de loop van de arctische zomer, en hoe dit wordt beïnvloed door klimaatverandering, leverde een belangrijk artikel op in het tijdschrift Arctic. Het gaf het inzicht dat vooral het arctische systeem gevoelig is voor de effecten van klimaatverandering, terwijl de temperatuurstijging juist hier het meest aanwezig is. De toen verzamelde gegevens over insecten en groei van kuikens blijken 25 jaar later een waardevolle dataset voor het nieuwe onderzoek aan kanoeten vanuit het NIOZ. Het werk van Ingrid Tulp heeft zo bijgedragen aan het beter begrijpen van de waarde van de diverse gebieden in de levenscyclus van deze arctische broedvogels en maakt het mogelijk op basis daarvan effectieve beschermingsmaatregelen te kunnen nemen. Haar onderzoek legde ook de basis voor een reeks artikelen in internationale tijdschriften.
Zoutwatervis
Na het laatste veldseizoen van haar promotieonderzoek is Ingrid overgestapt naar de wereld van de vissen, met name de zoutwatervissen. Zij houdt zich bij Wageningen Marine Research vooral bezig met de relatie tussen visbestanden en bodemfauna. Hier kwam ze in contact met Rob van Bemmelen, die al enkele jaren in zijn vrije tijd onderzoek deed aan kleinste jagers met behulp van loggers. Dat onderzoek mondde uit in een promotie onder haar begeleiding, onlangs succesvol afgerond door Rob bij Wageningen Marine Research. Een deel van het veldwerk voor dit onderzoek aan kleine jagers en grauwe franjepoten verrichtte Ingrid zelf, samen met haar partner Hans Schekkerman. Op die manier houdt zij contact met het ornithologische veldonderzoek én blijft zij op de hoogte van nieuwe inzichten die zij als visserij-ecoloog kan toepassen in haar dagelijks werk. Dat deed ze ook jarenlang als redactielid van Limosa, het blad waar haar carrière als vogelonderzoeker ooit begon.
Ingrid Tulp werd geïnspireerd door haar wens om meer te weten over hoe die kleine steltlopers het telkens weer weten te rooien, en tegelijkertijd hevig verontrust door de ontwikkelingen die erop wijzen dat zij er jaar op jaar minder goed in slagen hun broedcyclus succesvol te voltooien. Het onderzoek dat ze, hierdoor gedreven, heeft uitgevoerd, geïnitieerd en begeleid is een uitstekend voorbeeld van baanbrekend vogelonderzoek in de geest van Herman Klomp.
De Herman Klompprijs is een prijs om originele publicaties over de ecologie van vogels te eren, waarvan het onderzoek grotendeels is uitgevoerd buiten werktijd. De prijs is ooit vooral ingesteld als aanmoediging voor jonge onderzoekers, maar in de loop der jaren is het meer een oeuvreprijs geworden voor onderzoekers met een langere staat van dienst. Omdat Herman Klomp ook een groot pleitbezorger was voor vogelbescherming, hebben publicaties die bijdragen aan de bescherming van vogels voor de toekenning van deze prijs een extra waarde.
De Herman Klompprijs wordt uitgereikt door Sovon Vogelonderzoek, de Nederlandse Ornithologische Unie en Vogelbescherming Nederland. Herman Klomp (1920-1985) was een gedreven natuurbeschermer en een bekwaam onderzoeker en bovendien oud-voorzitter van de drie betrokken organisaties.
De Herman Klompprijs is dit jaar voor de elfde keer uitgereikt. In 2015 ging de prijs naar Raymond Klaassen. Onder de eerdere laureaten zijn Rob Bijlsma, Ben Koks, Theunis Piersma, Jan van der Winden en Leo Zwarts.
Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Eric Menkveld (leadfoto: strandplevier); Marcel Langelaan; Vogelbescherming Nederland