Zonnepark veilige haven voor biodiversiteit

Smartland landschapsarchitecten, bezig met ontwerpen van verschillende zonneparken, initieerde het onderzoek vanuit het besef van de grote kansen voor biodiversiteit. Engels onderzoek gaf al positieve signalen, maar een studie naar de kansen in het Nederlandse landschap ontbrak.

Gedurende het afgelopen jaar hebben daarop onderzoekers van Naturalis Biodiversity Center onder leiding van hoogleraar Koos Biesmeijer het nieuwe zonnepark op het terrein van Shell Moerdijk nauwkeurig bestudeerd. Het team van Naturalis en Smartland zaaide een aantal verschillende mengsels van verschillende planten in om een basis te leggen voor het jonge ecosysteem en te onderzoeken wat werkt voor de biodiversiteit. 

Groene toekomst

Indien goed ingericht kunnen zonneparken beter zijn voor biodiversiteit dan de meeste landbouwgrond. Zo bieden ze een mix van zon en schaduw, worden paden nauwelijks bewandeld door mensen en zijn ze vrij van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Dit geeft planten en insecten ruim spel. Hoogleraar Koos Biesmeijer is positief over de mogelijkheden die zonneparken bieden om biodiversiteit in Nederland te stimuleren.

Biesmeijer: “De energietransitie vraagt veel van ons en zonneparken vormen steeds meer onderdeel van ons landschap. Het is belangrijk om nu kennis te genereren waarmee zonneparken goed ingericht worden en kunnen bijdragen aan het herstel van de biodiversiteit.”

Willem de Goede, projectontwikkelaar Zonneparken Nederland, ziet kansen: “Shell wil met de zonneparken, naast het opwekken van groene stroom, ook een bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Waar mogelijk zullen de bevindingen van het onderzoek in samenwerking met de landschapsarchitect toegepast worden bij toekomstig te bouwen zonneparken.”

Biodiversiteit kan ook rondom de zonnepanelen op een zonnepark versterkt worden. Bijvoorbeeld met landschappelijke elementen als hagen en houtwallen, maar ook water en moeraspartijen.

Rode Lijstsoorten

Onderzoeker Lisette van Kolfschoten was verbaasd over de soortenrijkdom die het team van Naturalis aantrof. Van Kolfschoten: “We hebben veel soorten bloemen en insecten op het terrein gezien wat ons toch wel wat verraste. Bovendien staan van de 34 soorten gevonden bijen 4 op de Rode Lijst van Nederland. Het terrein van Shell Moerdijk is relatief rijk aan biodiversiteit en het zonnepark lijkt geen beperking te zijn voor de insecten en planten.”

De schaduw van de zonnepanelen was nauwelijks een belemmering voor de plantengroei en de bestuivers, maar bood juist variatie in het landschap. Ook onder de panelen waren planten te vinden. De bestuivers waren echter vooral te vinden in de ruimtes tussen de panelen, waar de zon scheen. Hoe dit zich vertaalt naar andere zonneparken hangt af van de inrichting van die parken.

Voortzetting onderzoek

Naturalis en Shell bekijken de mogelijkheden om het onderzoek naar biodiversiteit op zonneparken door te kunnen zetten, om ook de ontwikkeling over langere tijd te bekijken. Of dit onderzoek op Moerdijk of op een nog te bouwen zonnepark gaat plaatsvinden is nog niet bekend. Bij monitoring over meerdere jaren kan onderzocht worden wat het totale effect van een zonnepark op de biodiversiteit is. Ook zouden de onderzoekers graag meer weten over effectiviteit van verschillende zaaisels en de verschillen tussen Nederlandse bodemtypes en vooral ook over de invloed van de specifieke inrichting van de zonneparken op biodiversiteit.

Tekst en foto's: Naturalis Biodiversity Center