Volg online: ruigpootbuizerds naar de Arctis

Sinds vorige winter onderzoekt Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels (GKA) het habitatgebruik van ruigpootbuizerds in het agrarisch landschap van Noord-Nederland met behulp van GPS/GSM-loggers. Het belang van slaperdijken als potentieel foerageergebied voor ruigpootbuizerds en andere muizenetende roofvogels staat hierbij centraal. Naast gedetailleerde informatie over de bewegingen in de winter leveren deze loggers ook boeiende informatie op over de trekroutes van deze zeldzame wintergasten naar hun Arctische broedgebieden in Scandinavië en Rusland.

2018 eerste ruigpootbuizerd met zender

In maart 2018 werd een eerste ruigpootbuizerd in de Dollardpolders in Oost-Groningen gezenderd. Dit adulte vrouwtje, Enrika genaamd, bleek in het voorjaar een verrassende route naar haar broedgebied te nemen. In plaats van een rechtstreekse route naar het noorden van Scandinavië via Denemarken maakte ze een lange omweg helemaal om de Oostzee heen. Hiermee vermeed Enrika de oversteek van grote waterpartijen. Eenmaal aangekomen in het broedgebied zwierf ze een tijdje rond om uiteindelijk begin juni op het Russische schiereiland Kola aan te komen, waar ze twee maanden verbleef. Sinds begin augustus werden helaas geen signalen meer van Enrika’s zender ontvangen.

Meer ruigpootbuizerds gezenderd

In de afgelopen winter van 2018/19 werden nog eens drie andere ruigpootbuizerds van een logger voorzien, twee in de Dollardpolders en één op de Waddendijk in Friesland. Het waren alle drie jonge mannetjes, en ze werden Janosch, Rudy en Cars genoemd.

Van de drie mannetjes zijn er gedurende de wintermaanden waardevolle data over hun habitatgebruik verzameld. Janosch en Cars bleven in de Dollardpolders waar ze gevangen waren, maar de in Friesland gezenderde Rudy verplaatste zich in februari plotseling. Na een korte stop in de Eemshaven vloog hij door naar het beekdal van de Südradde (Landkreis Cloppenburg, Duitsland). Dit is een gebied met veel extensief grasland dat voor broedende weidevogels beheerd wordt. Duitse collega’s vertelden dat daar vorige zomer een paartje velduilen succesvol gebroed heeft, wat wijst op een goede/hoge muizenstand. Dit is vermoedelijk ook de reden waarom Rudy dit gebied boven Friesland verkoos.

Voorjaarstrek online te volgen

Normaal broeden ruigpootbuizerds pas vanaf hun tweede levensjaar, maar jonge ruigpootbuizerds keren in de zomer ook terug naar de broedgebieden. De voorjaarstrek en de bewegingen tijdens de zomer van de drie loggervogels zijn nu online te volgen via de website van GKA. De verwachting is dat ze in het broedgebied veel zullen rondzwerven om potentiële broedlocaties voor de komende jaren te verkennen.

De eerste van de drie gezenderde ruigpootbuizerds (Cars) is op 1 april vertrokken. Eerst vloog hij naar het westen tot voorbij Leeuwarden, maar ging de volgende dag alweer de andere kant op. Zijn laatste positie kwam uit Ostfriesland (Duitsland).

Gezenderde ruigpootbuizerds in Noorwegen

In Noorwegen worden al sinds 2010 ruigpootbuizerds met satellietzenders uitgerust. Geen van deze vogels is tot nu toe in Nederland terechtgekomen. Zij overwinterden allemaal veel verder oostelijk in vooral Polen, Wit-Rusland en Oekraïne.

                                                                                             ~~~~~~~~~~~~

Het Tides Foundation en  Bettie Wiegman Fonds maken met hun financiële steun dit project mogelijk. Marc Rothengatter (Waterschap Hunze en Aa’s), Rudy Fopma, Gerard Westerhuis, Janosch Becker en de agrariërs in de Dollardpolders bedanken we voor hun praktische hulp en medewerking.

Tekst: Tonio Schaub en Raymond Klaassen, Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels.
Foto's: Gerard Sterk (leadfoto: Ruigpootbuizerd); Jan Faber, eNitals; Raymond Klaassen en Gerard Westerhuis