Landbouwvee niet ideaal voor natuurgebieden

Productiedoel

Landbouwvee wordt door boeren ingeschaard, waarbij de dieren op gepachte gronden grazen. Dat betekent dat het vee meestal productie moet leveren. Om daarbij geen risico te lopen, worden deze dieren ook in natuurgebieden vaak (vooraf) behandeld met onder meer ontwormingsmiddelen. Zelfs biologische boeren mogen deze middelen gebruiken, ook al is inmiddels bekend dat dit gevolgen heeft voor de biodiversiteit.

Nare gevolgen

Het gevolg van behandeling met ontwormingsmiddelen is dat het de poep van het vee funest maakt voor insecten. Met name de larven van insecten die de poep verwerken sterven. De mest blijft langer liggen en wordt niet verspreid, waardoor planten de voedingsstoffen minder goed opnemen. Door het ontbreken van deze larven, die zelf dienen als voedsel voor insecteneters, valt er een gat in de voedselketens. Herhaaldelijk tonen onderzoeken het vernietigende effect van ontwormingsmiddelen op insecten aan. Recent onderzoek op 24 boerderijen in Gelderland uitgevoerd door Buijs Agro-Services en WECF Nederland, dat deze maand wordt gepubliceerd, bevestigt dat effect ook.

Begrazing hoort in de natuur

Moeten we dan helemaal niet begrazen? Zeker wel. Elke plant is aangepast aan begrazing en heeft een uitgekiende strategie om die te overleven. Denk daarbij aan bijvoorbeeld stekels, gif of brandharen. Planten zijn niet alleen afhankelijk van begrazing omdat hiermee dominante woekeraars in toom worden gehouden, ook maken veel plantensoorten gebruik van de grazers zelf. Sommige hebben haken aan hun zaadjes waardoor ze zich kunnen hechten aan de vacht van deze dieren en zich zodoende verspreiden. Van andere soorten overleven de zaadjes de gang door het spijsverteringskanaal en kiemen in de voedselrijke poep. Je kunt zeggen dat die wisselwerking met begrazing in belangrijke mate bepaalt wat een plant een plant maakt.

Dergelijke robuuste grazers zijn tevens in staat om in balans te leven met hun wormen en andere parasieten, zo nodig geholpen door planten als boerenwormkruid en bijvoet. Een natuurlijke aanpak van plaagdierbestrijding in plaats van chemische bestrijding dus. Sociale kuddes die onderdeel zijn van een natuurgebied, zijn daarbij in het voordeel. Ze beschikken namelijk over uitgebreide medicinale kruidenkennis, die van generatie op generatie wordt doorgegeven en uitgebouwd. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld jongvee dat voor slechts één seizoen in de natuur wordt ingeschaard.

Natuurlijke begrazing

Eigenlijk zijn we vergeten wat wilde grazers en de als wild levende grazers allemaal doen. We kennen runderen en paarden vooral als landbouwvee of huisdieren. Ingezet in de natuur, zien we ze als maaimachines. Grazers die levenslang in én van de natuur leven, zijn echter eindeloos veel meer dan dat. Onder andere zijn het de producenten van de meest natuurlijke en gezonde mest die er bestaat. Goed voor de bodem, de planten, de insecten en de dieren die daar weer van leven. En dat twaalf maanden per jaar. Agrarische productie is niet aan de orde. Vlees oogsten is hooguit een nevendoel. De allerhoogste beloning voor ons mensen is een herstelde biologische rijkdom, maar ook de verwondering over hoe het allemaal werkt.