Gebiedseigen plantensoorten voor bloemrijke bermen in Rotterdam

Sinds 1990 werken de gemeente Rotterdam en Stichting Landschapsonderhoud Rotterdam (SLR) samen aan het realiseren en behouden van bloemrijke bermen met gebiedseigen zaden. Het doel van deze samenwerking is het herinrichten van bermen met min of meer een natuurlijke vegetatie; een goede startsituatie voor het vergroten van de (insecten)biodiversiteit. Deze jarenlange samenwerking heeft geleid tot een toenemend aantal bloemrijke bermen in Rotterdam en een hoop kennis en kunde over bermen, insecten, zaadmengsels en specifieke eigenschappen van de toegepaste plantensoorten.

De zaden zijn ván Rotterdam en vóór de stad Rotterdam

SLR inventariseert, oogst, droogt, schoont, slaat de zaden op en maakt er mengsels mee. Bij de inventarisaties wordt gekeken naar gezonde bronpopulaties van minstens vijftig planten die tot optimale zaadrijping kunnen komen. In overleg met de gemeente wordt hier desnoods rekening mee gehouden door bepaalde bermen iets later te maaien. Zonder monitoring van het zaadzettingsproces van de aanwezige soorten bestaat het risico dat er veel bloemen (met onrijpe zaden) of lege zaadhoofdjes (geen zaden meer) geoogst worden. Bij sommige soorten wordt handpluk aangeraden; dat geeft de mogelijkheid om enkel rijpe zaden te oogsten van die soort, terwijl de rest nog niet rijp is. Niet alle zaden van een plant of populatie worden geoogst, en 'per ongeluk' morsen is juist goed, want dit helpt de populatie ter plekke in stand te houden.

Om de zaden te kunnen bewaren, worden ze eerst gedroogd op een goed geventileerde plek. Eenmaal gedroogd, worden ze geschoond door overtollige plantenresten uit het zaadmateriaal te zeven en daarna zijn de zaden klaar voor opslag in een droge, donkere en koele ruimte.

Met alle opgeslagen zaden worden zes verschillende zaadmengsels gemaakt, elk bestaande uit ongeveer twintig plantensoorten en geschikt voor een ander type bodem. Enkele soorten worden in meerdere mengsels toegepast. De zaadmengsels worden alleen in Rotterdam uitgezaaid. De samenstelling van de zaadmengsels is gebaseerd op inventarisaties van bermen, waar is onderzocht op welk type bodem de Rotterdamse plantensoorten van nature groeien. Zo komen zaadmengsels met plantensoorten die thuishoren op kleibodems doorgaans niet goed tot hun recht op zandbodems en dat is zonde van de moeite en investering.

Geïnspireerd door de Rotterdamse aanpak?

De samenwerking tussen de gemeente Rotterdam en SLR en de gerichte aanpak blijken een gouden recept voor het realiseren en monitoren van bloemrijke bermen in Rotterdam. Wil jij ook meer betekenen voor de bermen in jouw woonomgeving? Neem contact op met jouw gemeente en wie weet kunnen jullie samen meer bermen laten bloeien en zoemen.

Tekst: Mark Roest, Stichting Landschapsonderhoud Rotterdam (SLR) en Nienke Torensma & Leonie Tijsma, FLORON
Foto’s: Mark Roest, Stichting Landschapsonderhoud Rotterdam (SLR)