Groene Held: Sjef Wannemakers

Sjef Wannemakers (68) is al jaren een zeer betrokken vrijwilliger van Staatsbosbeheer. Hij is heidegids van verschillende educatieve activiteiten voor kinderen op de Strabrechtse Heide in Heeze-Leende. Samen met een groep van ongeveer twintig enthousiaste vrijwilligers begeleidt Sjef kinderen in de natuur. “Het is het mooiste wat er is. Vooral om stadse kinderen de natuur te laten zien, horen, proeven en ruiken. Ze te laten beleven wat er op die Strabrechtse heide te doen is. Even weg van de mobiele telefoon en de tablet. Terwijl ik best snap dat ze die spullen nodig hebben om mee te kunnen in de toekomst. Daar moeten ze een hoop tijd aan besteden. Maar om ze daarnaast een beetje de balans te geven en te motiveren om naar buiten te gaan, vind ik dankbaar om te doen.”

Spuugafstand

Boswachter Janneke de Groot van Staatsbosbeheer nam het initiatief om in deze regio een programma voor kinderen op poten te zetten. De vrijwilligers zijn vijftien zaterdagochtenden opgeleid om de wandelingen te kunnen doen. Sjef: “Dat moet met vrijwilligers, want er is geen budget om beroepskrachten in te zetten. Maar soms is onze agenda al zo vol en krijgen we groepen van tweehonderd kinderen. Dan vind ik het inzetten van vrijwilligers op het randje. En zodra het op werken begint te lijken, stop ik ermee. Maar nu vind ik het nog veel te leuk.” Sjef werkte zijn hele leven binnen als productiemanager. Na een slopend ziekteproces kreeg hij het doktersadvies om veel naar buiten te gaan om aan te sterken. “Sindsdien gaat er geen dag voorbij dat ik niet een paar uur buiten ben, in de tuin of op de heide waar ik op spuugafstand vandaan woon; ideaal dus.”

Plezier

Er komen inmiddels duizenden kinderen per jaar van scholen, buitenschoolse opvang, scoutinggroepen, buurtverenigingen, vriendengroepen et cetera. De leeftijd varieert tussen 4 en 14 jaar. “Het is altijd leuk. Een wandeling, ontdekkingstocht, kaboutertocht of een dag sporten en spelen op de heide. Ik laat ze eerst wat stoom afblazen en roep ze dan bij elkaar. Ze mogen van alles doen, zolang ze maar lief voor elkaar zijn en plezier hebben. Soms laat ik ze een hut bouwen en dat is prachtig om te zien. Dat heeft, ongeacht de leeftijd, steeds een terugkerend patroon. Er zijn kinderen die meteen beginnen te sjouwen. Een paar zetten twee stappen terug en gaan staan te kijken. En dan heb je ook de kinderen die gaan sturen. Ik laat ze zoveel mogelijk hun gang gaan met af en toe ene beetje sturing. Of ik zet ieder kind op een plekje in het bos waar ze elkaar niet zien en vraag ze dan om twee minuten stil te zijn. Vervolgens vraag ik wat ze gehoord hebben. Krekeltjes, vogels, de wind, vallende blaadjes… Dan vraag ik ook of ze de grote weg (A67) hebben gehoord. Meestal niet en de overkomende vliegtuigen ook niet.”

Loeppotje

Sjef praat niet te veel, maar laat de kinderen juist zoveel mogelijk zelf ervaren. “De aandacht ligt bij de ruimte en de ervaring die de kinderen beleven. De meesten komen uit stedelijk gebied en dan komt zo’n grote open heide van 2.200 hectare nogal binnen. Ik geef ze een loeppotje mee en stuur ze op pad om diertjes te vinden, ze voorzichtig in het potje te stoppen en ze dan door het ingebouwde vergrootglas te bekijken. Dat blijft wel hangen. Ik ken echt niet alle plantjes en dieren bij naam, zoals ervaren gidsen van het IVN; ik ben meer van het beleven en bezig zijn. Aan het einde van een wandeling vertel ik ze pas iets over teken en vraag of iedereen elkaar even wil nakijken. Dat voorkomt een hoop paniek vooraf. Na elke wandeling is er een terugkoppeling met de begeleiders en die zijn heel positief.” Vervelende kinderen zijn er niet of nauwelijks volgens Sjef. “Als de kinderen me na afloop allemaal een high five geven; daar krijg ik zo’n energie van. Of dat er eentje van een jaar of vier aan me vraagt: ‘Wil jij mijn opa worden?’ Geweldig, daar doe je het voor!”

Zelf aan de slag

Wil je zelf aan de slag bij Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten of Brabants Landschap? Kijk dan op Degroeneacademie.nl onder het kopje ‘vrijwilligers’. Daar staan leuke vacatures voor vrijwilligers. Ook kan je op de site zien welke natuurcursussen bij jou in de buurt worden gegeven. Zo kan je laagdrempelig het netwerk van actieve mensen in je omgeving leren kennen en kijken welke activiteit het beste bij je past.

Groene Helden

Dit portret is onderdeel van de serie ‘Groene Helden’ die de provincie Noord-Brabant maakte. De serie bevat 7 portretten van Brabantse natuurvrijwilligers. Benieuwd naar de andere verhalen? Kijk op www.brabant.nl/groenehelden.

Tekst: Jan Roosen, Provincie Noord-Brabant
Foto's: Marc Bolsius, Fotoburo Bolsius