Groot herstelinfuus voor Tengere distel op Wierdijk

De Tengere distel (Carduus tenuiflorus) heeft het erg moeilijk in Noord-Holland. De laatste Nederlandse populatie op de Wierdijk bestaat nog uit slechts enkele tientallen planten, waardoor de soort hier dreigt te verdwijnen. Daarom werkt FLORON samen met de genoemde partijen aan uitbreiding van deze populatie Tengere distel. Een eerste project in 2016 was gericht op het verbeteren van het begrazingsbeheer en daarmee versterken van de bestaande populatie. Omdat dit tot onvoldoende uitbreiding van de populatie leidde, is het huidige (tweejarige) project gestart waarin we een tiental nieuwe groeiplaatsen aanleggen dichtbij de bestaande populatie. Daarnaast monitoren we de ontwikkeling van alle groeiplaatsen en volgen we de effecten van het beheer.

De bestaande groeiplaatsen liggen op een stuk dijk wat in beheer is van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en wordt begraasd door een schaapskudde van Landschapsbeheer Rinnegom. Uit voorgaande jaren blijkt dat begrazing met schapen een positief effect heeft op de instandhouding van de soort. De schapen houden de vegetatie kort, de grond open met hun hoeven en spelen een rol bij de verspreiding van zaden. We hebben inmiddels nieuwe groeiplaatsen aangelegd op een aangrenzend stuk van de Wierdijk dat in beheer is van Staatsbosbeheer. In overleg met het Hoogheemraadschap en de herder wordt dit stuk dijk nu ook meegenomen in het begrazingsregime.

Met hulp van Staatbosbeheer zijn aan het begin van dit jaar tien plekken vrijgemaakt van vegetatie zodat hier op een later moment zaden van de bestaande populatie in kunnen kiemen. Begin dit jaar bleek echter, na een eerste veldbezoek, dat de grootste groeiplaats van vorig jaar veel kleiner was geworden en dat er slechts enkele (kiem)planten te vinden waren. Dit voorspelde niet veel goeds voor de natuurlijke zaadverspreiding. Verspreiding van nieuwe zaden door schapen is gezien de zeer kleine populatie niet waarschijnlijk. Om de populatie Tengere distels op de Wierdijk toch te kunnen versterken is besloten om een poging te doen de eerder door vrijwilliger Gerrit Welgraven verzamelde zaden op te kweken onder gecontroleerde omstandigheden en deze terug op de Wierdijk te plaatsen.

Uit een voorzichtige eerste kiemproef bleek dat de zaden van voorgaande jaren nog zeer kiemkrachtig waren. Uit de verzamelde bloemhoofdjes zijn ongeveer 200 goede zaden gekomen. Deze zaden zijn opgekweekt in het kassencomplex van de Radboud Universiteit en dit leverde zo’n 160 planten op. De zaden hebben geen bijzondere behandeling gehad voor de kieming en kiemden binnen twee weken. De opgekweekte planten hebben enkele weken in de kas doorgebracht tot het moment dat ze groot genoeg waren om in het veld uitgezet te worden.

In de tweede week van augustus zijn de opgekweekte distels naar de kop van Noord-Holland gebracht waar de planten, hetzij met wat moeite, in de grond zijn gezet. De droogte van de afgelopen weken zorgde ervoor dat de grond erg hard was. Gelukkig heeft het de dagen na het planten van de distels goed geregend, wat de vestiging van de planten op de dijk ten goede komt. Gerrit Welgraven is als vertegenwoordiger en beschermer van de Tengere distel onmisbaar. Hij is voor alle partijen de oren en ogen in het veld. Het wordt spannend om te zien hoe de planten zich de komende maanden ontwikkelen!

Tekst: Maik Janssen, Gerrit Welgraven en Jeroen van Zuidam, FLORON
Foto´s: Gerrit Welgraven; Maik Janssen