“Onze missie is om de Stadsvisie van Ede in het DNA van de stadsmakers te krijgen,” vertelt projectleider Dave Alberts. “Stadsmakers zitten in de gemeentelijke organisatie en kunnen beleidsmakers zijn, maar ook mensen van buiten. Denk aan ontwikkelaars, corporaties, architecten en betrokken wijkbewoners. Je kunt een rijk geïllustreerd rapport uitbrengen, met daarin de uitgezette koers en de mooiste plannen. Een berg papier blijft echter een berg papier die stadsmakers buiten de gemeentelijke organisatie niet noodzakelijk bereikt. Maar nog belangrijker: in een online product kun je ook de uitvoering meenemen, omdat je het kunt actualiseren met de laatste ontwikkelingen.” Een ander voordeel is volgens Dave dat je lezers gemakkelijker wegwijs kunt maken in de
informatie. “Wil je stadsmakers betrekken, dan moet je zorgen dat ze op een snelle en adequate manier de ambities en doelstellingen uit de visie tot zich kunnen nemen. In onze Stadsvisie kunnen gebruikers daarom kiezen voor een thematische of gebiedsgerichte ingang, zodat ze sneller vinden wat ze zoeken. Zo willen we vanuit sociaal, economisch en ruimtelijk perspectief gezien zoveel mogelijk mensen meenemen in ons verhaal van Ede als vooruitstrevende en ambitieuze stad. Onze Stadsvisie is dan ook geen eindproduct, maar een uitnodigend vertrekpunt voor uitwerking en uitvoering.”
Samenwerking met Atlas
Veel opgaven uit de Stadsvisie vragen om uitwerking op gebiedsniveau. Om dat te kunnen doen, is het belangrijk om inzicht te krijgen in de specifieke situatie van bijvoorbeeld de energielabels van de gebouwen en de biomorfologische waarde van de omgeving. Dat was een van de redenen waarom de gemeente Ede de samenwerking met de Atlas opzocht. “Wij zien in Ede de brede mogelijkheden van geodata in,” stelt Dave. “Met geodata kun je als gemeente inzichtelijk maken waarom bepaalde opgaven urgent zijn. Zo kunnen we als beleidsmakers in onze Stadsvisie uitleggen waarom we in een bepaald gebied meer groen en water (groen kapitaal) willen. Met een Atlas-kaart kunnen stadsmakers echter zelf zien waarom dit juist daar nodig is. Ze kunnen kaarten ook naast elkaar leggen of combineren waardoor ook verbanden inzichtelijk worden. Zo toont de Stedelijke hitte-eilandkaart uit de Atlas Natuurlijk Kapitaal welke gebieden in Ede het meest hittegevoelig zijn. De kaart Verkoelend effect van groen en blauw geeft aan waardoor het hitte-effect mogelijk juist daar optreedt. De Atlas biedt gevalideerde en neutrale informatie. En daar waren we als gemeente naar op zoek.”
Drie nieuwe kaarten
De samenwerking tussen de gemeente Ede en de Atlas leidde ook tot drie nieuwe kaarten in de Atlas Leefomgeving. Die kaarten waren al binnen de gemeente beschikbaar, maar via een andere viewer. Ontsluiting via de Atlas Leefomgeving zorgt ervoor dat alle beschikbare data steeds op dezelfde manier te bekijken is, wat de gebruiksvriendelijkheid verhoogt. Zo is de welstandskaart toegevoegd die per gebied de welstandseisen voor bouwplannen weergeeft. Maar ook een kaart met een overzicht van alle waardevolle en monumentale bomen. En een cultuurhistorische waardekaart die de cultuurhistorische monumenten en plaatsen in Ede laat zien, zoals historische kerkgebouwen en eeuwenoude bomenlanen. “In onze Stadsvisie zetten wij in op het benutten van cultuurhistorische waarden,” licht Dave toe. “Stadsmakers kunnen op de cultuurhistorische waardenkaart zien welke waarden in het plangebied voorkomen en te benutten zijn voor het ruimtelijke plan. Zo kunnen bestaande cultuurhistorische waarden bijdragen aan de kwaliteit van nieuwe ontwikkelingen.”
Eerste aanzet
Ruimtelijke visies hadden in het verleden vaak het karakter van een toetsingskader. Initiatieven van derden werden alleen toegelaten als die binnen de plannen pasten. “In de nieuwe Omgevingswet staat samenwerken centraal. Gemeenten worden uitgedaagd om samen met betrokken partijen en burgers integraal te werken,” stelt Dave. “Dit vraagt om een wezenlijk andere aanpak, waarbij de Omgevingsvisie een uitnodigend karakter heeft. Wij hopen met onze Stadsvisie daartoe een eerste aanzet te hebben gegeven. Geodata kan daarbij helpen, mits natuurlijk toegankelijk aangeboden. Organisaties kunnen op basis van geodata makkelijker met beleidsmakers meedenken en burgers voelen zich waarschijnlijk meer betrokken bij een thema, als zij zien hoe hun directe leefomgeving op dat thema scoort. Ik denk dat het huidige aanbod aan geodata nog in de kinderschoenen staat. Open gegevens bieden in potentie heel veel mogelijkheden. Hoe mooi zou het zijn als er bijvoorbeeld een kaart zou zijn die de actuele winkelleegstand weergeeft. Of een kaart die aangeeft welke alternatieven voor aardgas in een bepaald gebied het meest efficiënt zijn. Daar kun je als stadsmaker iets mee. Dat merkten we ook aan de positieve reacties op onze Stadsvisie. Met goede gevalideerde data zijn beleidsmakers echt geholpen.”
Wij denken graag met u mee
Vanuit ons Atlas-portaal denken we graag met gemeenten en organisaties mee over welk kaartmateriaal uit onze Atlassen bij kunnen dragen aan het vormgeven van, of inzicht geven in plannen en visies. Wil je als gemeente ook met het Atlas-team samenwerken? Wij helpen je graag verder: neem voor meer informatie contact op met atlasleefomgeving@rivm.nl.
Meer weten?
- Bekijk de Stadsvisie Ede
- Lees de blog Online omgevingsvisie nieuwe norm van Dave Alberts
Tekst: Jeannine Brand, Atlas Leefomgeving
Afbeeldingen: Stadsvisie gemeente Ede (leadafbeelding: screenshot Stadsvisie gemeente Ede); Atlas Natuurlijk Kapitaal; Atlas Leefomgeving