Flink meer wespenoverlast verwacht dan voorgaande jaren
De Natuurkalender, Hellingman Onderzoek en Advies, Wageningen UniversityEen rondgang langs een groot aantal wespenbestrijders in heel Nederland maakt duidelijk dat het aantal wespennesten flink hoger ligt dan in een normaal jaar en zeker in vergelijking met 2016 en 2017, toen het aantal nesten in het grootste deel van Nederland laag tot zeer laag lag. Een bedrijf dat wespenbestrijders het gif voor de bestrijding levert constateert een verdubbeling van de verkoop in vergelijking met vorig jaar.
Vreemd genoeg zijn er dit jaar in de maanden januari tot en met juni in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar de helft minder gewone wespen en ruim 40% minder Duitse wespen doorgegeven via Waarneming.nl. Uiteindelijk was de wespenoverlast in 2017 zeer beperkt. Waarschijnlijk door de zeer slechte weersomstandigheden in de kwetsbare periode van de koninginnen. We veronderstellen dat er vorig jaar extra veel koninginnen waren doordat in 2016 mogelijk een tweede generatie wespen was gevormd waarvan de koninginnen en mannetjes pas in het voorjaar van 2017 konden uitvliegen. Mogelijk dat de paring toen niet succesvol is geweest. Het aantal wespenwaarnemingen van de gewone wesp via Waarneming.nl lag dit jaar ten opzichte van 2016 wel bijna 5 keer zo hoog en de Duitse wesp ruim 2 keer.
Uitstekend wespenweer tot nu toe
Door kou in februari en een ietwat koude maart en begin april kwamen de meeste koninginnen dit jaar pas vanaf half april tevoorschijn uit hun winterslaap. Dat zien we ook goed terug in de wespenwaarnemingen op Natuurkalender.nl. De eerste maand na het ontwaken zijn de koninginnen het kwetsbaarst voor kou en veel neerslag. Dit jaar waren de omstandigheden in de tweede helft van april en mei uitzonderlijk goed met extreem/recordhoge temperaturen. De zeer grote hoeveelheid neerslag in de avond van 29 april en nacht van 30 april viel nadat de wespen in hun nest zaten waardoor de meeste koninginnen dat overleefd hebben.
Wespen zijn nuttig ze vangen zeer veel muggen en vliegen
Door de hoge temperaturen en droge omstandigheden was er veel voedsel beschikbaar en waren de omstandigheden om te jagen goed. Een wespennest met zo’n vijfduizend werksters is in staat om per dag zo’n honderdduizend steekmuggen, vliegen, langpootmuggen en zelfs hommels (zie onderstaande filmpje) en waterjuffers te vangen. Deze prooien voeren ze aan hun larven. Ook eten ze rupsen van verschillende soorten vlinders (zie onderstaande filmpje). Om de overlast van muggen en vliegen beperkt te houden is het dus niet verkeerd om een wespennest in de buurt te hebben. De goede vliegomstandigheden, voldoende voedsel en hoge temperaturen hebben voor een snelle ontwikkeling van de nesten geleid. De meeste bestrijders komen al nesten tegen ter grootte van een flinke voetbal en een basketbal maar de werksters zijn nog volop bezig met de bouw van hun nesten.
Duitse wesp eet rups (Bron: Silvia Hellingman)
Wesp heeft aardhommel gevangen en is bezig om het achterlijf er af te bijten (Bron: Arnold van Vliet)
Echte overlast start dit jaar al voor augustus
Op diverse plaatsen worden al de eerste wespen op het terras gezien. Als ze op je vlees afkomen dan zijn ze op zoek naar eiwitten om hun larven te voeren. Als ze aan het hout van je schutting, schuren, of tuinmeubels knagen dan verzamelen ze hout voor de bouw van het nest. Als wespen op zoek gaan naar zoetigheid dan nadert het wespennest zijn voltooiing en neemt het aantal larven af. De echte wespenoverlast moet dit jaar dus nog komen. Door de snelle ontwikkeling en de aanhoudend hoge temperaturen in de komende week verwachten we al ruim voor de start van augustus grote aantallen wespen die op zoek gaan naar zoetigheid.
Wespen zijn nu nog volop bezig om voedsel voor hun larven te vinden. De komende twee weken worden weer zeer hoge temperaturen verwacht wat zal betekenen dat de snelle ontwikkeling aanhoudt. Mogelijk dat het verdrogen van vegetatie en een afname van voedselbeschikbaarheid van insecten een probleem kan gaan vormen. We verwachten dat de eerste nesten al binnenkort, tweede helft van juli in een stadium komen waarin de werksters minder te doen hebben omdat de koningin minder eieren gaat leggen en er minder larven in het nest zullen zitten. De wespen gaan dan op zoek naar onze zoetigheid. De piek van de overlast komt dan al vroeg in augustus te liggen.
Geef door wanneer u de eerste wesp op zoetigheid ziet
Ziet u een wesp voor het eerst op zoetigheid geef het dan door aan De Natuurkalender. Kies bij 'Groep' voor 'Wesp' en vervolgens bij 'Gebeurtenis detail' voor 'Eerste op zoetigheid'. U kunt uw waarneming anoniem doorgeven of met uw Nature Today-account. Als u eerst inlogt kunt u uw eigen waarnemingen terug zien en vergelijken met uw eigen waarnemingen in andere jaren. Heeft u nog geen Nature Today-account? U kunt zich hier registreren. U kunt dan ook gelijk gratis de dagelijkse of wekelijkse nieuwsbrief met alle natuurberichten van Nature Today ontvangen.
Toename van hoornaars en Franse veldwespen
Dit jaar zijn er in de maanden januari tot en met juni anderhalf keer meer waarnemingen van hoornaars doorgegeven via Waarneming.nl dan vorig jaar en ruim twee keer zo veel als in 2016. Daarentegen hebben veel bestrijders juist het idee dat ze minder hoornaars zien dan normaal. Overigens is het aantal hoornaar nesten altijd maar een fractie van het totaal aantal wespennesten dat gemeld wordt.
Hoornaars worden vooral bij bloedende bomen en bij fruitaval gezien. Naast zoetigheid vangen ze ook veel vlinders (zowel dag- en nachtvlinders), wespen maar ook bijen. Normaal gesproken zijn hoornaars niet agressief, behalve als ze verstoord worden tijdens hun maaltijden. Dan kunnen zij gemeen steken.
Een andere wespensoort die ook dit jaar zich weer verder lijkt uit te breiden in ons land is de Franse veldwesp. De Franse veldwesp kan net als de andere wespen wel steken maar is en wordt vrijwel niet agressief. Ze komen ook niet op onze zoetigheid af zoals de gewone en Duitse wesp.
Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University en Silvia Hellingman, Hellingman Onderzoek en Advies
Foto's: Silvia Hellingmand, Arnold van Vliet en HOB Gieten (o.a. leadfoto van wespennest onder informatiebord)