Grootschalig voedselbos in Schijndel in ontwikkeling

Voedselbos: de naam geeft aan dat het om een bos met eetbare soorten gaat. Het doel van het bos, en daarmee de invulling ervan, kan verschillen. Het voedselbos in Schijndel heeft nadrukkelijk als doel om een voedselproducerend systeem te worden. Het voedselbos Eemvallei is daarentegen ontwikkeld als een recreatievoedselbos. Voedselproductie is hier niet het primaire doel. 

Start in najaar

In samenwerking met HAS Hogeschool Den Bosch wordt binnenkort gestart met de pilot in Schijndel. Groen Ontwikkelfonds Brabant stelt hiervoor drie percelen, in totaal twintig hectare, beschikbaar die liggen aan de Boschweg en de Hardekamp. Een agrarisch voedselbos van deze omvang is in Nederland nog niet gerealiseerd. Om die reden is HAS Hogeschool een van de partners. Studenten van HAS Hogeschool houden de komende jaren nauwlettend in de gaten hoe het bos zich ontwikkelt en welke conclusies daaruit te trekken zijn. Dit najaar begint de aanplant van het voedselbos. Binnenkort worden de eerste hagen geplant. Deze hagen zijn van belang voor de biodiversiteit in het gebied en de beschutting. Eind november gaan de eerste appelbomen, hazelaars en bessenstruiken de grond in. 

Landbouw en natuur samenbrengen

Mary Fiers, directeur van Groen Ontwikkelfonds Brabant: “De voedselbossen zijn de hobby voorbij. Een voedselbos van de omvang zoals die in Schijndel wordt gerealiseerd, moet op termijn winstgevend worden. Dit initiatief is een mooi voorbeeld van ondernemende natuur. Met winst voor de biodiversiteit van het gebied en uiteindelijk ook winst voor de agrariër die het gaat exploiteren.” De percelen worden verpacht aan de boer voor de ontwikkeling van het voedselbos. De verpachtingstermijn is langer dan bij gebruikelijke verpachting, omdat er eerst een bossysteem moet ontwikkelen voordat er voedsel geproduceerd kan worden. Naast voedselproductie moet het voedselbos in Schijndel ook natuurwaarde realiseren. Zo draagt het bos bij aan de doelstelling van het Groen Ontwikkelfonds Brabant: het realiseren van het Natuurnetwerk Brabant. “Voedselbossen zijn bij uitstek geschikt om landbouw en natuur samen te brengen zodat de biodiversiteit verrijkt wordt, en boeren er een goede boterham aan kunnen verdienen”, zegt Wouter van Eck van de stichting Voedselbosbouw Nederland. 

Natuurlijke processen

Het voordeel van voedselbosbouw is dat je niet hoeft te sproeien, er geen bemesting nodig is en dat de natuur er zelf wel voor zorgt dat de noodzakelijke balans behouden blijft. Zo eten vogels bijvoorbeeld de rupsen die schadelijk kunnen zijn voor de oogst. Het systeem gaat dus uit van natuurlijke processen en natuurlijke plaagbeheersing. Er wordt met het ontwerp en de planten gezorgd voor een grote diversiteit aan soorten (zowel productief als niet productief) en een grote diversiteit aan biotopen (nat of droog en veel zon of schaduw). Hier zorgt de boer voor. Omdat er in het voedselbossensysteem verder minimaal wordt ingegrepen, heeft de natuur de kans zich te ontwikkelen. In het kleine voedselbos Ketelbroek is de biodiversiteit reeds goed zichtbaar. De boer kijkt en monitort de ontwikkeling van het voedselbos. Alleen in hoogst uitzonderlijke situaties grijpt hij in. Het belangrijkste op termijn is het oogsten en verkopen van de producten.

Meer informatie

Op de website van Stichting Voedselbosbouw Nederland staat meer informatie over voedselbosbouw.

Tekst: Saskia Meijs, Provincie Noord-Brabant
Foto: Lukas, Pexels