Argusvlinder op steeds minder plekken in Nederland gevonden

Tientallen mensen speurden van 25 tot en met 27 mei verspreid over Nederland naar de bedreigde argusvlinder. Onder veelal goede weercondities is in bijna alle provincies gezocht. Vooral op de zonovergoten vrijdag en zaterdag was het prima weer om te tellen. Het telweekend vond precies plaats in de piek van de vliegtijd van de voorjaarsgeneratie. Kortom: betere omstandigheden voor het telweekend zijn haast ondenkbaar. Nog niet alle gegevens zijn binnen, maar inmiddels kunnen we al wel een overzicht geven van de resultaten die tot nu toe doorgegeven zijn. Ondanks het mooie weer bleken veel bekende plekken verstoken van argusvlinders. Daarmee lijkt het verspreidingsgebied in ons land steeds verder in te krimpen, een ontwikkeling die nog niet gestopt blijkt. In totaal is bijna 120 vierkante kilometer onderzocht op argusvlinders. Daarbij zijn in totaal 127 argusvlinders geteld. In 26 procent van de getelde kilometerhokken is een argusvlinder waargenomen. Nooit eerder was het ‘bezettingspercentage’ zo laag. In 2017 bijvoorbeeld, was de argusvlinder nog in ruim 30 procent van de getelde kilometerhokken aanwezig. Via Waarneming.nl werden nog eens 238 losse waarnemingen van de argusvlinder doorgegeven van 340 exemplaren. Deze gegevens zijn nog niet gecorrigeerd voor eventuele dubbelingen.

In verschillende delen van het land werd de telling grondig aangepakt. Zo telden Joop en Gerda de Bakker, Eddy Taelman, Irene Fortuin en Irma Kion in het oosten van Zeeuw-Vlaanderen maar liefst 42 vierkante kilometer. Op geen van deze locaties vonden ze een argusvlinder. Ook rond Maarssen en Culemborg werd actief gezocht in meer dan 15 kilometerhokken en vond men slechts één argusvlinder. In deze gebieden, een beetje aan de Oostgrens van het huidige verspreidingsgebied, werd in de afgelopen jaren vaker geteld en werden er nog een tiental exemplaren gemeld. Het lijkt er sterk op dat de randen van het verspreidingsgebied in Nederland nu leeg geraakt zijn. Daarmee is de verspreiding van de argusvlinder in ons land verder beperkt tot het westen en noorden, in de laagveen- en zeekleigebieden. Maar ook in het westen waren de aantallen laag. Rond Pijnacker telde Marco Tanis bijvoorbeeld zeven vierkante kilometer, maar vond slechts in twee kilometerhokken één argusvlinder.

Het is niet alleen armoe troef. In de duinen van Zuid-Kennemerland telde Joost Veer in één vierkante kilometer maar liefst 76 argusvlinders, waaronder 40 vrouwtjes. De natte duinvalleien in dit duingebied blijken een geliefde locatie voor de vlinders om te verblijven. Om beter zicht te krijgen op het (relatieve) succes van de Noord-Hollandse duinen voor de argusvlinder, voert Koosje Lever samen met De Vlinderstichting en PWN momenteel onderzoek uit naar het leefgebied van de soort. Waar zitten de argusvlinders in de duinen en wat zijn de kenmerken van deze locaties? En waar zitten de rupsen? Spannende vragen waarop we de komende tijd antwoord proberen te vinden. Hopelijk geeft dit inzichten waarmee we de argusvlinder nog beter kunnen beschermen.

We bedanken alle tellers en waarnemers hartelijk voor hun medewerking en het doorgeven van hun tellingen! Waarnemingen van de argusvlinder kun je ook buiten het telweekend doorgeven via Waarneming.nl en Telmee.nl.

Tekst: Anthonie Stip, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling