Respect voor grote houtzwammen

Grote houtzwammen zoals Tonderzwammen, Vuurzwammen en Weerschijnzwammen vallen in de winter extra op in de bladloze bomen, en dat heeft zo zijn voordelen. Veel grote houtzwammen zijn zeldzaam en het voorkomen ervan in veelal oude lanen met oude bomen kan in de winter goed worden gecontroleerd. Veel beheerders beschouwen het voorkomen van paddenstoelen, zoals grote meerjarige houtzwammen, in oude bomen als een signaal dat de laatste levensfase van deze bomen is aangebroken. Tijdens de laatste levensfase van een boom kunnen er (vooral tijdens stormen) takken naar beneden vallen, hetgeen natuurlijk desatreuze gevolgen kan hebben voor een argeloze voorbijganger, een geparkeerde auto of een gebouw. Daarom merken beheerders deze boom met rode verf om aan te geven dat hij moet worden verwijderd.

Snelle, adequate actie is tegenwoordig vereist, vooral bij bomen aan de openbare weg. De gevolgen van de storm van 18 januari hebben een diepe indruk gemaakt. Soms is aan de omgewaaide boom helemaal niet te zien waarom deze is omgewaaid, maar in de meeste gevallen is dat wel het geval. Veelal heeft het mycelium van een paddenstoel het hout aangetast. Vaak is infectie met een paddenstoel het gevolg van een beschadiging van de boom. Meestal zijn de bomen die tijdens een storm omwaaien, oudere exemplaren die veel hebben meegemaakt. Tegenwoordig vraagt men zich in toenemende mate af waarom een infectie niet eerder kan worden geconstateerd, waardoor maatregelen genomen kunnen worden om drama's te voorkomen.

Grote zeldzame houtzwammen de dupe

De meest kwetsbare grote houtzwammen zijn vaak necrotrofe parasieten aan de voet van levende bomen. Deze bomen hebben meestal een hoge leeftijd bereikt. Men zegt bijvoorbeeld dat de Eikenweerschijnzwam (Pseudoinonotus dryadeus, RL; Bedreigd) alleen aan de voet van eiken met een leeftijd van minstens 100 jaar voorkomt. Door de toename van stormachtig weer als gevolg van de klimaatverandering zullen (oude) bomen eerder beschadigd raken en een gevaar kunnen opleveren voor hun omgeving. Als een beschadigde boom al niet omvalt door een storm, gebeurt het wel door de bijl. Ongelukken met omgevallen bomen zoals op 18 januari moeten we natuurlijk voor zien te blijven.

Tekst en foto's: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging