Met nieuwe Atlaskaarten op weg naar droge voeten

Begin 2017 bood de Atlas Leefomgeving drie verschillende overstromingskaarten aan. De drie kaarten gaven cumulatief de kans op een overstroming weer: van een kleine tot een grote kans. Onze gebruikers vonden deze kaarten echter te ingewikkeld om direct het risico goed in te kunnen schatten. Na goed overleg met onze experts presenteren we daarom twee nieuwe kaarten: de kaart met maximale waterdiepte bij een overstroming en de kaart met gebouwen met droge verdiepingen.

Waterdiepte

Op de eerste kaart zie je tot welke hoogte het water maximaal kan stijgen bij een overstroming vanuit zee, meren of de grote rivieren: de zogenaamde primaire keringen. De overstromingskaart gaat over een doorbraak van zo'n primaire kering. De uiterwaarden en de droogmakerijen zijn buiten beschouwing gelaten. De uiterwaarden horen bij de rivierbedding en mogen dus overstromen; om de droogmakerijen liggen regionale keringen die het water tegenhouden. Hoe hoog het water komt, hangt af van de waterstand en de plek van de dijkdoorbraak. Rijkswaterstaat stelde de kaart samen aan de hand van de set overstromingsscenario's die in het Deltaprogramma zijn gehanteerd voor het afleiden van de nieuwe waterveiligheidsnormen.

Droge verdiepingen

Op de tweede nieuwe kaart zie je in welke gebouwen je wel en niet kunt schuilen in het geval van een (dreigende) overstroming. De kaart toont de gebouwen met minstens één droge verdieping bij een overstroming, en de gebouwen zonder droge verdieping die bij een overstroming zelfs geheel onder water kunnen komen te staan. Je eerste ingeving bij een dreigende overstroming zal zijn dat je het risicovolle gebied moet verlaten. Maar massale evacuatie leidt vaak niet tot de veiligste omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan lange files, waarbij het water mensen kan overvallen met nare gevolgen van dien. Je kunt dus beter uitwijken naar hoge gebouwen in je directe omgeving. Maar dan moet je wel weten waar die liggen, en dat zie je dus op onze kaart. Dit kan veel stress vooraf wegnemen.

Wat is het gevaar?

Waterveiligheid blijft natuurlijk een actueel onderwerp in Nederland. Een overstroming is namelijk niet alleen een gevaar voor de inwoners van Nederland; er ontstaat ook een zeer grote economische schade. Zo lopen huizen en gebouwen waterschade op, worden bedrijven gesloten en moeten vervoerders omrijden. Gelukkig komen overstromingen in Nederland niet vaak voor. Hoogwater vanuit de rivieren zien we vaak ruim van tevoren aankomen. Daarnaast wordt Nederland steeds bewuster van het natuurlijke evenwicht van rivieren en de ruimte die daarvoor nodig is. Programma’s als Ruimte voor de Rivier koppelen meer ruimte voor het water ook meteen aan een aantrekkelijke leefomgeving. Dat is win-win: de bewoners van rivierengebieden zijn beter beschermd tegen overstromingen, én de ruimtelijke kwaliteit van het rivierengebied neemt toe.

Niet alleen het hoge rivierwater is veel in het nieuws. In de eerste week van januari werden alle vijf de stormvloedkeringen gesloten die ons land beschermen tegen de zee. Een primeur, want dit gebeurde nooit eerder. Zo zie je maar weer dat er elke dag aan de (water)veiligheid van Nederland wordt gewerkt.

De nieuwe kaarten zijn onder twee thema’s van de Atlas te vinden, namelijk Water en Veiligheid. Daarmee zijn de kaarten een goed voorbeeld van de vaak thema overstijgende onderwerpen waarover de Atlas informatie biedt.

Tekst: Channah Betgen en Jeannine Brand, Atlas Leefomgeving
Kaarten: Atlas Leefomgeving
Foto: RIVM Beeldbank