Bijzondere ontwikkelingen in de Gelderse Poort

Tussen 2012 en 2016 is er veel gebeurd in de Gelderse Poort aan de top van de Nederlandse delta. Zo zijn bomen gekapt voor hoogwaterveiligheid, zijn geulen gegraven in de Millingerwaard, is er een meestromende nevengeul gekomen in de Klompenwaard en hebben de Rijnstrangen een dynamischer waterpeil gekregen. Het Meerjarenoverzicht 2012-2016, gemaakt door vrijwilligers van de Flora- en Faunawerkgroep Gelderse Poort, laat zien hoe de natuur reageert op deze ontwikkelingen. Hieronder een paar successen van de afgelopen jaren.

Uitzetting hooibeestje een succes

Meer dan 25 jaar natuurontwikkeling in de Gelderse Poort leidde tot herstel van libellen, sprinkhanen en vogels. Dagvlinders laten dat herstel helaas niet zien. Een dagvlindersoort die landelijk vrij algemeen voorkomt is het hooibeestje, een soort die in de jaren negentig verdween uit de Gelderse Poort door extreme hoogwaters in 1993 en 1995. Herstel van het hooibeestje bleef uit en de dichtstbijzijnde populatie op de Nijmeegse stuwwal is maar klein. Om te kijken of de Gelderse Poort wel of niet geschikt is voor een soort als het hooibeestje besloten de Flora- en Faunawerkgroep, De Vlinderstichting en Staatsbosbeheer de proef op de som te nemen door te onderzoeken of er een levensvatbare populatie kan ontstaan door middel van een uitzetting. Van 2013 tot en met 2015 zijn er hooibeestjes uitgezet in droge en bloemrijke graslanden in de Groenlanden en de Millingerwaard. De resultaten zijn spectaculair, want binnen een paar jaar heeft de vlinder zich verspreid over alle uiterwaarden van de Gelderse Poort!

Nieuw hardhoutooibos

Op een jong rivierduin in de Gendtse Waard ontwikkelde zich de afgelopen twintig jaar een waardevol ooibos. Als gevolg van het afwisselende reliëf is er een droog en vochtig zachthoutooibos ontstaan. Dit bestaat uit één van de grootste populaties zwarte populier in de Gelderse Poort. Verder staan hier verschillende soorten wilgen. Opvallend in dit bos is het voorkomen van tientallen jonge zomereiken, gewone es, rode kornoelje, hondsroos en verschillende esdoornsoorten. Dit bijzondere bos heeft alles in zich voor de ontwikkeling naar het zeldzame hardhoutooibos! Omdat het bos in de stroombaan van de rivier ligt, dreigde het in het kader van project Stroomlijn gekapt te worden. Dankzij vrijwilligers die de soorten in kaart brachten en bezwaren van de Flora- en Faunawerkgroep is dit onzalige plan van de baan.

Otters terug in de Gelderse Poort

Verrassend was dat in januari 2014 een otter opdook in de Ooijpolder. Dit was de eerste otter na vijftig jaar afwezigheid. Een maand later dook er nog eentje op in de Rijnstrangen. Een aantal organisaties als ARK Natuurontwikkeling, Wereld Natuur Fonds, Provincie Gelderland en enkele waterschappen werken samen aan de terugkeer van de otter in het rivierengebied. Heel erg belangrijk is het veilig maken van kruispunten van waterwegen met wegen en het uitzetten van otters, waardoor er een bredere genetische basis kan ontstaan. Helaas is het vorig jaar toch tot een eerste otterverkeersslachtoffer gekomen. Begin 2017 waren 7 tot 9 otters in de Gelderse Poort aanwezig. Vrijwilligers van de Flora- en Faunawerkgroep brengen de aanwezigheid van de otter in beeld door ’s winters te zoeken naar spraints.

En verder…

Verder te lezen in het Meerjarenoverzicht 2012-2016: floristische hoogtepunten; de effecten van uitstrooien van hooi op hoogwatervrije locaties; wandelende stroomdalplanten; is er een zeearendromance op komst; de komst van wild zwijn, boommarter en een ongewenste Amerikaan; waterspitsmuis en de mogelijke terugkeer van edelhert; waarnemingen van bijzondere insecten en slaapplaatsen van aalscholvers en grote zilverreigers. Met zo’n variatie aan soortartikelen is er voor iedereen wel iets bij om te lezen!

Tekst: Peter Hoppenbrouwers, Flora- en Faunawerkgroep Gelderse Poort
Foto’s: Joop van Houdt, Beeldbank Rijkswaterstaat, Twan Teunissen: ARK Natuurontwikkeling; Karsten Reiniers, ARK Natuurontwikkeling