Bostulpen aan Zee
FLORON
Zeeland, met name Walcheren, is één van de 'bolwerken' van de Bostulp (Tulipa sylvestris) in Nederland. Het is een zeldzame plant die als kwetsbaar op de Rode lijst staat. Dankzij de inspanningen van een groepje Zeeuwse floristen, vastgelegd in een kloeke rapportage (pdf; 8,0 MB), weten we nu dat Walcheren nog steeds hét bolwerk van de soort in Zeeland is. Weliswaar is de tulp daar inmiddels op veel vroegere plaatsen verdwenen, vooral door de inundatie in 1944-46, maar toch is ze nog talrijker dan op voorhand gedacht. Op enkele locaties floreert de soort zelfs, al komt gemiddeld minder dan een procent van de planten ook daadwerkelijk in bloei.
Gesleep met bollen
Dat de Bostulp toch talrijker voorkomt dan gedacht komt mede door bewust 'gesleep' met deze aantrekkelijke voorjaarsbloeier, tot op de dag van vandaag. Niks geks natuurlijk voor een stinsenplant die in de tweede helft van de achttiende eeuw vanuit Zuid-Europa in Nederland ingevoerd werd en rond 1800 al in Zeeland, in Sluis, voorkwam. Extra leuk dus dat de Bostulp daar in 2015, meer dan 30 jaar na de laatste melding, werd teruggevonden. Vrijwel alle Zeeuwse vindplaatsen (b)lijken terug te voeren tot (vroegere) aanplanten op buitenplaatsen en wallen.
De auteurs adviseren overigens om voor het behoud van de soort liever te kiezen voor het vitaler maken van de toch vele 'kwijnende', niet of nauwelijks bloeiende, populaties door gerichte beheermaatregelen ter plaatse, dan door bolletjes op te graven en op allerlei kansrijke plekken te planten. Op deze manier blijft de historische context bewaard.
Kieming
Een totaal onverwachte ontdekking werd door Awie de Zwart gedaan. Niet alleen vond hij de bostulpen in Sluis terug, maar constateerde ook dat er zaailingen stonden. Een zaaiproef in buiten geplaatste potten, met in de zomer verzameld rijp zaad, bevestigde dat de zaden kiemkrachtig zijn. In het voorjaar kwamen in de potten zaailingen tot ontwikkeling. Voor zover bekend zijn dit de eerste waarnemingen van kieming van deze soort in Nederland.
Bostulpen vinden: bijtijds beginnen!
Bij het inventariseren van de soort in Zeeland is gebleken dat het best al in februari begonnen kan worden, zeker wanneer het om het terugvinden van de soort op oude vindplaatsen gaat. Dan zijn de jonge bladeren nog fris, rechtopstaand en opvallend, en nog niet door andere kruiden overgroeid.
Hoewel er veel moeite is gedaan om de Bostulpen goed in kaart te brengen in Zeeland is pas in februari dit jaar nog zeer toevallig een totaal onbekende, nieuwe (kwijnende) groeiplaats met vele duizenden exemplaren in Middelburg ontdekt. De laatste groeiplaats hoeft hiermee niet gevonden te zijn. Integendeel; kwijnende populaties kunnen vele tientallen jaren zonder bloei en dus onopvallend overleven. Heeft u weet van Zeeuwse Bostulpen op plekken die nog niet in de rapportage (pdf; 8,0 MB) genoemd worden, meld dat dan via sites zoals Verspreidingsatlas.nl of Waarneming.nl.
Tekst: Ed Stikvoort, Wim van Wijngaarden en Peter Meininger, allen FLORON district Zeeland
Foto's: Ed Stikvoort, FLORON district Zeeland; Awie de Zwart
Over de Zeeuwse Bostulpen is een artikel verschenen in het laatste nummer van het tijdschrift PLANTEN. Wilt u het tijdschrift PLANTEN ook ontvangen? Dat kan door donateur te worden van Stichting FLORON.