Bruinvissen aan Nederlandse kust stranden vaak door aanvallen van grijze zeehond

Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is het aantal bruinvissen in het zuidelijk deel van de Noordzee sterk toegenomen. Van september tot en met april komen duizenden bruinvissen in de kustwateren voor. Ook het aantal strandingen van dode bruinvissen groeide sterk. Nederland is verplicht zich in te zetten om de bruinvispopulatie in haar wateren in stand te houden. Zo is er een efficiënt systeem voor het verzamelen van gestrande dieren en het uitvoeren van postmortaal onderzoek om onder meer een doodsoorzaak vast te stellen. Een van de hoofddoelen van het onderzoek is het aantal bruinvissen te achterhalen dat door menselijk toedoen is gestorven, zoals bijvangst.

Grijze zeehond

In 2016 zijn 55 dode bruinvissen onderzocht die waren gestrand aan de Nederlandse kust. De meeste daarvan waren gestorven door aanvallen van de grijze zeehond (31%). Infectieziekten (29%) en voedseltekort (18%) waren ook belangrijke doodsoorzaken. Bijvangst was de doodsoorzaak bij 11% van de onderzochte bruinvissen. In de onderzoeksperiode 2008 tot en met 2013 overleed 20% van de onderzochte bruinvissen als gevolg van een aanval door de grijze zeehond, 18% door infectieziekten, 14% door ernstige vermagering en 8% door verhongering. Daarnaast was bijvangst een van de meest voorkomende doodsoorzaken, bij 20% van de onderzochte bruinvissen.

Van de onderzochte bruinvissen werden aanvallen door de grijze zeehond in 2016 relatief vaker vastgesteld dan in eerdere jaren. Bijvangst werd juist relatief minder als doodsoorzaak gevonden. Dat kan komen door een verschuiving in doodsoorzaken, maar ook door een verandering in het onderzoek. Vorig jaar werden minder dieren onderzocht, met name verse dieren, terwijl in voorgaande jaren meer dieren maar ook minder verse bruinvissen werden onderzocht. Gestrande bruinvissen in de categorie ‘bijvangst’ bleken vaker minder vers, vermoedelijk doordat deze verder van de kust overlijden.

Tekst: Wageningen Marine Research
Foto's: Salko de Wolf, Ecomare; Mark Zekhuis, Saxifraga