Gebouw 'te gast' in het landschap

In tuinen en buitenruimtes worden vaak materialen gebruikt die "onnodig slecht zijn voor onze flora en fauna" schrijft Lodewijk Hoekstra, bekend van programma's als 'Eigen huis en tuin', op zijn website. Maar om betere keuzes te bevorderen, moet je eerst kunnen bepalen hoe duurzaam een materiaal of product nu werkelijk is.

Een methode om daar in één oogopslag inzicht in te krijgen - voor producten, planten of hele gebieden - was er nog niet, maar nu is er het 'duurzaamheidspaspoort', ontwikkeld door NL Greenlabel (Royal HaskoningDHV).

Daarbij wordt gelet op zeven criteria: onder andere bodem en water, biodiversiteit, en energie en klimaat. Op al deze criteria scoorde het terrein rondom het NIOO-gebouw in Wageningen hoog, met een kwaliteitslabel 'A' als resultaat. 

Teruggeven aan de natuur

Dat is niet zomaar: vanaf het begin van de nieuwbouw in 2009 werd al volop rekening gehouden met de omringende natuur. Daarvoor werd onder andere de hulp ingeschakeld van Ger Londo, die bekend staat als de vader van de natuurtuingedachte in Nederland.

Wat betekent dat in de praktijk? Bijvoorbeeld dat elzenstoven en knotwilgen die voor de bouw waren verwijderd, in depot geplaatst werden en na twee jaar teruggeplant. Of dat in plaats van een prikkeldraadhek om het terrein is gekozen voor 'vlechtheggen': een eeuwenoude traditie die door partners als Heg & Landschap levend wordt gehouden.

Andere projecten die moesten helpen om het terrein "terug te geven aan de natuur" zijn onder andere een experimenteel groen dak, een 'helofytenfilter' waarin restwater uit de toiletkringloop zo wordt gezuiverd dat het terug kan in de bodem, en recenter nog een aantal hotels voor solitaire bijen en een eigen voedselbos.

De biodiversiteit op het terrein heeft de laatste jaren dan ook een hoge vlucht genomen: van wilde orchideeën die bij bosjes groeien in de late lente, tot aan bijzondere en graaggeziene gasten zoals een ijsvogel in de wadi en een karekiet in het helofytenfilter. En elk jaar komt er spontaan meer bij.

Te gast in het landschap

Ger Londo was ook één van de eregasten bij de uitreiking van het duurzaamheidspaspoort. Lodewijk Hoekstra prees het gebruik van lokale materialen, en het feit dat het NIOO-gebouw 'te gast' is in het landschap: "dit soort dingen kan ook heel erg vanzelfsprekend zijn."

Na de uitreiking nam Gerard Korthals van de NIOO-tuincommissie de gasten mee op een korte rondleiding langs onderdelen zoals het groene dak, de bijenhotels en de vlechtheggen. Zo konden ze met eigen ogen zien hoe er wordt gewerkt aan steeds grotere biodiversiteit en duurzaamheid, voor nu en in de toekomst.

Tekst en foto's: NIOO-KNAW; Brechje van Beek & Perro de Jong, beide NIOO-KNAW