Giftige algenbloei in Chinees meer verdwijnt alleen door terugdringen afvalstoffen

De Chinese economie heeft de afgelopen decennia een ongekende groei doorgemaakt, van meer dan 10% per jaar. Terwijl torenhoge flatgebouwen uit de grond werden gestampt, nam de vraag naar voedsel, energie en luxeproducten toe.

Bij de productie daarvan komen afvalstoffen vrij in het milieu. En bij een teveel aan afvalstoffen krijgen giftige algen vrij spel. De vraag voor het Taihu-meer was: wat is precies ‘teveel’?

Inschattingen maken

Met een wiskundig ecosysteemmodel genaamd PCLake hebben onderzoekers van het NIOO een inschatting gemaakt van de hoeveelheid afvalstoffen waarbij de giftige algen gaan domineren.

“Het hangt ervan af hoeveel algen je nog acceptabel vindt", zegt Annette Janssen, die op 16 juni in Wageningen promoveert op onderzoek dat ze deed bij het NIOO met financiering van het JSTP-programma van NWO. "Gemeten naar de hoogste doelstelling moeten de afvalstoffen met wel 90% worden teruggedrongen.”

Het lastige is dat verschillende delen van het meer anders reageren op de lozingen. "Taihu is net zo groot als de voormalige Zuiderzee. Elk deel binnen het meer heeft andere eigenschappen. Zo zijn er diepere en ondiepe gedeeltes. Algen zijn van deze eigenschappen afhankelijk. Daarom zien we in sommige delen van het meer veel meer algen dan op andere plekken.“

Nederland in de jaren 80

In de jaren 80 van de vorige eeuw kampte Nederland met vergelijkbare problemen. “Meren en sloten stonden bekend om hun stank, en in veel oppervlaktewater kon je niet meer zwemmen,” herinnert prof. Wolf Mooij, de promotor van Janssen, zich nog goed. “Maatregelen die de hoeveelheid afvalstoffen verminderden, leidden toen tot schoner water. Zo kwam er verplicht fosfaatvrij wasmiddel op de markt en werd het bemesten van het boerenland beperkt door regels.”

Nu werkt de Chinese overheid ook aan oplossingen. Janssen legt uit: “Onze resultaten helpen bij het bepalen van de maximaal toelaatbare hoeveelheid afvalstoffen.” Het terugdringen van de afvalstoffen zal overigens een hele klus worden. “De bodem van een meer werkt als een soort oplaadbare batterij.”

Het duurt dus nog jaren voordat de bodem de afvalstoffen echt kwijt is. Maar, voegt prof. Mooij toe: "de Nederlandse situatie bewijst dat de aanhouder wint.”

Tekst en foto's: Annette Janssen, NIOO-KNAW