Veel landkaartjes dit voorjaar!
De Vlinderstichting
Eerder stond het er nog met een vraagteken: “Veel landkaartjes dit voorjaar?” Nu staat er een uitroepteken achter!
Tot een jaar of vijftien geleden had het landkaartje twee generaties per jaar en heel soms een hele kleine (partiële) derde generatie, maar de tijden zijn veranderd. Door klimaatverandering zien we de laatste jaren dat in plaats van twee generaties (één in het voorjaar en één in de zomer) er in september een derde generatie verschijnt. Vorig jaar was deze bijzonder groot. De nakomelingen van deze vlinders hadden blijkbaar prima voedsel aan de brandnetels in het najaar en zijn als pop goed de winter doorgekomen, want er zijn erg veel landkaartjes aanwezig. Twee opvolgende ‘goede’ generaties kunnen er toe leiden dat ook nieuwe plekken worden bevolkt. Het landkaartje is best een mobiele vlinder en we horen dit jaar ook al diverse berichten van ‘nieuwe’ vliegplaatsen en ook worden regelmatig landkaartjes gemeld uit tuinen waar ze nog niet eerder waren gezien.
De vlinder komt verspreid door het hele land voor, maar je komt hem niet zomaar overal tegen. De vlinder houdt zich het liefst op in de buurt van bomen en struiken. Dat is ook te zien op het kaartje van de waarnemingen uit 2017. De ‘witte plekken’ zijn vooral de open grasland- en akkergebieden in Noord-Holland, Friesland en Groningen. Het landkaartje is een relatieve nieuwkomer in ons land. Zo’n 80 jaar geleden verscheen de eerste aan de oostgrens en inmiddels is hij tot in het westen en tot op de Waddeneilanden aanwezig, hoewel er dit jaar tot 23 mei nog geen zijn gemeld op Vlieland en Ameland. Bijzonder van het landkaartje is het verschil in kleur tussen de generaties. We noemen dit seizoensdimorfie. De vlinders die nu vliegen zijn voornamelijk oranje aan de bovenzijde, de volgende twee generaties zijn zwart met een lichte baan over de vleugels. Bij de tweede generatie is die meestal wit, maar bij de extra derde is deze baan vaak wat donkerder crème of oranje.
Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting
Grafiek: Landelijk meetnet Vlinders
Verspreidingskaartje: NDFF