Bodemmicro-organismen gaan Afrikaanse boeren helpen

Met een groeiende wereldbevolking en dito milieuproblemen staat de voedselproductie op aarde onder druk. Hoe kunnen we zoveel mensen op een duurzame manier voeden?

Gelukkig heeft de natuur miljarden potentiële helpers in de aanbieding, genaamd micro-organismen. Microben associëren we vaak met ziekte en verderf, maar het overgrote deel levert ons juist onmisbare diensten. Denk aan waterzuivering, afbraak van giftige stoffen en natuurlijke bescherming van planten tegen ziekten en plagen.

Honger en armoede

Rond de Sahara is sorghum een zeer belangrijk voedselgewas voor mens en dier. Helaas valt de oogst vaak tegen, door het ‘parasitaire’ onkruid Striga. Deze wijdverspreide, paarsbloeiende plant tiert welig op de wortels van sorghum zonder dat de kleine boeren er veel aan kunnen doen. Het gevolg? Gemiddeld vaak meer dan 50% verlies aan sorghum-opbrengst per jaar, wat de honger en de armoede verergert. Met dit project komt daar hopelijk verandering in.

Projectleider en microbieel ecoloog Jos Raaijmakers van het NIOO zet zich nu in om dit letterlijk groeiende probleem aan te pakken. De komende vijf jaar gaat een Afrikaans-Amerikaans-Europees onderzoeksteam aan de slag om nieuwe en duurzame oplossingen te vinden. Het door de Bill & Melinda Gates Foundation gefinancierde project is heel passend PROMISE gedoopt. Dat staat voor ‘Promoting ROot Microbes for Integrated Striga Eradication’.

“Ons doel is om de aanzienlijke schade bij de sorghumteelt door het onkruid Striga tegen te gaan met de hulp van micro-organismen,” legt Raaijmakers uit. “Het PROMISE-project gaat daarvoor nu de eerste aanzet leveren door het potentieel van micro-organismen in de Afrikaanse bodems in kaart te brengen. Onze kracht ligt in de ecosysteem-aanpak, waarbij we het samenspel tussen microben, de plant, bodemeigenschappen en beheersmaatregelen onderzoeken. Er is namelijk niet een heilige graal: de oplossing ligt in een geïntegreerde strategie.”

Lokale medewerkers trainen

Het team bestaat uit Nederlandse, Ethiopische en Amerikaanse wetenschappers. Naast coördinator NIOO-KNAW zijn het Westerdijk Fungal Biodiversity Institute, de Universiteit van Amsterdam, het Ethiopian Institute of Agricultural Research (EIAR), het Amerikaanse bedrijf AgBiome en de University of California, Davis de onderzoekspartners. Samen voeren ze onderzoek uit in het lab, de kas en het veld. Ethiopië hoort bij de landen met de grootste schade bij de verbouw van sorghum. Verbetering van lokale onderzoeksfaciliteiten, opleiding van lokale onderzoekers en kennis zijn essentieel om ook na afloop van dit project blijvend te werken aan de oplossing van het probleem.

Waar komt de oplossing precies vandaan? Raaijmakers: “We denken in verschillende richtingen. Zo hopen we sorghumplanten weerbaarder te maken met micro-organismen die Striga-infecties onderdrukken en die de vele Striga-zaden in de bodem verminderen.” Het is nog even wachten totdat dit in de praktijk gebracht kan worden. “Het is een proces van de lange adem. We verwachten de toepassing van de onderzoeksresultaten over tien jaar.”

Tekst: Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)
Foto's: Taye Tessema, Ethiopian Institute of Agricultural Research (EIAR) (leadfoto: veld met sorghum)