Bomenkap risico voor jonge eekhoorns
ZoogdierverenigingVooral nu er afgelopen najaar veel zaden van eik en beuk zijn geweest (zogenaamde mast), hebben de eekhoorns de kans gekregen in een goede conditie de winter in te gaan en ook in een goede conditie te blijven. Daardoor zal waarschijnlijk een groter percentage van de vrouwtjes zich voortplanten dan in jaren dat er niet of nauwelijks mast is geweest. Eekhoorns verstoppen in het najaar grote hoeveelheden mast (doorgaans 1 of 2 noten per verstopplek) en weten het meeste terug te vinden.
Nest
Eekhoorns bouwen in boomkronen zelf een nest van takken en twijgen, dat ze bekleden met materialen als mos en hooi. Het zijn meestal bolvormige constructies ter grootte van een voetbal. De eekhoorns hebben een voorkeur om dergelijke nesten te bouwen in sparren en dennen. Dat zijn boomsoorten die in de winter meer dekking geven dan de kale loofbomen. Bovendien zijn ze in naaldbomen beter verstopt voor predatoren. Ook in loofbomen bouwen ze dergelijke nesten en dan vaak tegen dikkere takken aan, zoals in een boomvork. Een andere locatie waar ze graag nesten bouwen zijn begroeiingen van klimop tegen boomstammen en muren. Daarnaast worden boomholten regelmatig gebruikt om de jongen in groot te brengen.
Kap
Moeten er in een bos of in een tuin bomen gekapt worden en er leven eekhoorns, dan is het verstandig om vanaf eind januari goed te letten op de aanwezigheid van eekhoornnesten. Als het mogelijk is dan kunnen die het beste gespaard worden, evenals de bomen die er omheen staan. Moeten de bomen echt weg dan kunnen ze het beste gekapt worden voordat de jongen geboren worden, dus voor begin februari. Omdat de nesten in sparren niet of nauwelijks te zien zijn, is het verstandig deze bomen sowieso voor februari te kappen.
Bomen met holten
Bij bomen met holten is het nog net iets anders. Naast eekhoorns gebruiken ook vleermuizen boomholten. Er zijn bovendien vleermuissoorten die in boomholten overwinteren. Als dergelijke bomen gekapt worden, komen bij het kappen vaak meerdere dieren om. De dieren die het wel overleven moeten eerst helemaal op temperatuur komen om vervolgens in een zeer ongunstige periode (geen voedsel) een alternatieve overwinteringsplek te zoeken. Die extra inspanningen kunnen ervoor zorgen dat alsnog de meeste dieren de winter niet overleven. Moeten er bomen met holten gekapt worden, dan is het raadzaam om dat in de periode september/oktober te doen, De vleermuizen zijn dan nog niet in winterslaap en de eekhoorns hebben dan geen jongen.
Wettelijk beschermd
Bij dit alles moet nog bedacht worden dat verblijfplaatsen van eekhoorns en vleermuizen wettelijk beschermd zijn en niet verstoord of vernietigd mogen worden zonder verdere maatregelen of ontheffing. De zorgplicht beschrijft daarnaast dat voor dieren nadelige handelingen zoveel als mogelijk achterwege dienen te worden gelaten. Als de handeling niet achterwege gelaten kan worden, dan is men verplicht de gevolgen zoveel als mogelijk te beperken. Mochten toch effecten op verblijfplaatsen resteren dan kan een ontheffing in het kader van de wet Natuurbescherming noodzakelijk zijn.
Meer informatie
Tekst: Vilmar Dijkstra, Zoogdiervereniging
Foto's: Aaldrik Pot (leadfoto: eekhoorn); Roline Eikelboom