Vogels Haringvliet snakken naar ‘de Kier’

In 2018 gaan de Haringvlietsluizen op een kier. Het openzetten van een aantal schuiven in de Haringvlietdam is een belangrijk begin naar een meer natuurlijke overgang tussen het zoute zeewater en het nu zoete Haringvliet. Het Haringvliet is de monding van de Rijn en Maas. De kier is een kans voor herstel van het ecosysteem van één van de grootste riviersystemen van Europa. Veel vogel- en vissoorten kunnen van de verbinding tussen zee en rivier en de zoute en brakke milieus in het Haringvliet gaan profiteren. Goed nieuws, want in Nederland staan kustbroedvogels als de strandplevier, grote stern, dwergstern en visdief zwaar onder druk. De aantallen gaan al decennia lang achteruit. Ze snakken naar een hersteld intergetijdengebied als het Haringvliet. Gerrit Dommerholt, projectleider bij Vogelbescherming: “Dit is een geweldige kans om het Haringvliet in oude glorie te herstellen en opnieuw een vogelparadijs te laten worden. Daar werken zes natuurorganisaties keihard aan.”

Kustbroedvogels onder druk

In het kader van het Droomfondsproject Haringvliet liet Vogelbescherming Nederland onderzoek uitvoeren naar de vogelpopulaties in het Haringvliet en bracht daarover onlangs het rapport ‘Vogels van het Haringvliet. Impressie van vogelwaarden voor en na de afsluiting in 1970’ (pdf; 72,4 MB) uit. Het rapport laat de grote veranderingen zien waaraan het Haringvliet de afgelopen vijftig jaar onderhevig is geweest. De ingebruikname van de Haringvlietdam in 1970 veranderde het Haringvliet van een brakwatergetijdengebied naar een zoet meer zonder invloed van het getij. Vooral kustbroedvogels hadden daarvan zwaar te lijden. In de eerste plaats door de sterk verminderde beschikbaarheid van nestgelegenheid en voedsel. Maar ook door bijkomende factoren als vervuiling, predatie, recreatie en verruiging van broedgebied.

Open Haringvliet reddingsboei voor bedreigde vogels

Ondanks de achteruitgang in vogelaantallen is het Haringvliet nog altijd van grote betekenis voor veel soorten vogels. Maar de mix van soorten is heel anders geworden. Zo zijn vogels die waterplanten eten (eenden en zwanen), gras- en planteneters (ganzen en smienten) en insecteneters (rietvogels) toegenomen. Maar juist de zo bedreigde vogels van kust- en intergetijdengebieden die vissen vangen op water (zoals sterns) en bodempikkers (zoals steltlopers en meeuwen) zijn in aantal afgenomen. 

Het op een kier gaan van de Haringvlietsluizen zal het speelveld weer veranderen. Een belangrijke stap naar een meer dynamische delta. Met kansen, vooral voor de vogels van kust- en intergetijdengebieden. Die kunnen in het Haringvliet de komende jaren veiliger en beter broedgebied vinden en meer voedsel in de buurt van hun nestplaatsen.

Droomfondsproject Haringvliet

Het rapport Vogels van het Haringvliet is geschreven in het kader van het Droomfondsproject Haringvliet. Met steun uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij bouwen ARK Natuurontwikkeling, Natuurmonumenten, Sportvisserij Nederland, Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland en het Wereld Natuur Fonds aan een natuurlijker Haringvliet. Zo kunnen we de dynamiek van deltanatuur, trekvissen en vogels ruim baan geven en mensen van het nieuwe natuurparadijs laten genieten.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Rijkswaterstaat (leadfoto: Haringvlietdam); Rik Kruit, Saxifraga