Vogelgriep bij wilde watervogels in Nederland

Vogelgriep (aviaire influenza), is een besmettelijke ziekte die voorkomt bij pluimvee (kippen en kalkoenen) en wilde watervogels. Wereldwijd circuleren verschillende vogelgriepvirussen. Sommige van deze virustypen leiden tot ziekte of overlijden bij vogels. Dit heet hoog pathogene aviaire influenza (HPAI).

Europa 

Eerder deze week werd op meerdere plaatsen in Europa het hoogpathogene vogelgriepvirus H5N8 vastgesteld, waaronder Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Polen en Zwitserland. Het vermoeden is dan ook dat het virus via deze landen naar Nederland is gebracht door trekvogels.

Monitoring dode vogels

De betreffende melding van de dode vogels is binnengekomen via de monitoring die door Sovon en DWHC sinds 2006 wordt uitgevoerd. Vrijwilligers melden dode vogels die ze tegen komen in het veld. Opvallende sterfgevallen worden onderzocht. Zo zijn de betrokken instanties doorlopend op zoek naar signalen over ongewone sterfte onder vogels.

Omdat het bij de melding deze week in Monnickendam om meer dan drie dode watervogels op dezelfde locatie ging, is direct contact opgenomen met de NVWA (Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit), de overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor aangifteplichtige dierziekten. De NVWA heeft contact opgenomen met de melder en gezorgd dat de vogels naar het Wageningen Bioveterinary Research Lelystad (voorheen CVI) zijn gebracht voor onderzoek.

Ophokplicht

Mede dankzij de melding en het onderzoek van de dode kuifeenden en futen, is duidelijk geworden dat er momenteel sprake is van een verhoogd risico voor de Nederlandse pluimveesector. Om te voorkomen dat pluimveebedrijven besmet raken heeft de staatssecretaris een landelijke ophokplicht ingesteld voor alle commercieel gehouden vogels in Nederland. Ook is er een vervoersverbod.

Gevaar voor mensen

Eind 2014 dook het H5N8-virus voor het laatst op in Nederland. Er zijn geen mensen bekend die met dit vogelgriepvirus besmet zijn. In 2003 verspreidde een andere variant zich, de H7N7. Toen werden 89 mensen in Nederland ziek; een van hen overleed. 

De kans op besmetting zonder dat daadwerkelijk contact met dode of levende vogels bestaat wordt als nihil ingeschat. Er zijn geen aanwijzingen dat mensen met de H5N8-vogelgriep besmet kunnen raken, maar dat kan niet helemaal worden uitgesloten. Wees desalniettemin voorzichtig bij grote groepen watervogels. Raak de vogels niet aan en probeer contact met vogelpoep te vermijden.

Dode vogels melden

Om de verspreiding goed bij te kunnen houden is het belangrijk dat vondsten van dode wilde vogels gemeld worden. Laat de dode vogels liggen en meld je vondst. 

Als je meerdere dode watervogels (3 of meer eenden, zwanen of ganzen) op een zelfde plaats vindt, neem dan direct contact op met de NVWA (045 – 546 31 88). Om een goed beeld te krijgen van de sterfte in Nederland, verzoeken wij je om deze dieren ook te melden via DWHC en/of Sovon en bij opmerking aan te geven dat je contact hebt gehad met de NVWA.

Als je minder dode watervogels of andere vogels vindt, dan kun je deze zoals gebruikelijk melden via DWHC of via sovon.nl/dodevogels.

Tekst: Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto's: Roy Slaterus, Sovon