Doelsoortsynchronisatie werpt vruchten af bij beheer Vliegenorchis

Doelsoortsynchronisatie is een principe waarbij het beheer wordt afgestemd op de levenscyclus van één doelsoort of een groep soorten. Het klinkt logisch, beheermaatregelen afstemmen op de levenscyclus van soorten als de Vliegenorchis. Toch blijkt de praktijk weerbarstiger en worden soms zelfs contraproductieve beheermaatregelen uitgevoerd.

Beheer werpt vruchten af voor de Vliegenorchis

Dit jaar werpt het beheer zelfs letterlijk haar vruchten af. 2016 bleek een relatief goed jaar te zijn voor de soort. In 2016 stonden er op veel plekken meer planten in bloei als tevoor. Veel van deze planten hadden ook vruchten/zaaddozen en zorgden voor nageslacht. Voor de Vliegenorchis is dat niet vanzelfsprekend. De soort moet namelijk mannelijke graafwespen lokken met feronomonen (lokstoffen). Aangekomen bij de plant zien de mannetjes een bloem aan voor een vrouwtje en proberen er mee te paren. Na enkele planten leren ze dat ze voor het lapje gehouden zijn en wanneer de echte vrouwtjes tevoorschijn komen is het feest over. In korte tijd moet de Vliegenorchis dus zorgen voor nageslacht, staat de plant in een te hoge vegetatie, bloeit de plant te vroeg, of zijn de graafwespen laat, dan bestaat de kans dat bevruchting mislukt.

Vinger aan de pols

Omdat onvoldoende bekend is over hoeveel planten er jaarlijks bloeien, hoe de leeftijdsopbouw is binnen een populatie en hoeveel planten bevrucht worden, is gedetailleerd onderzoek nodig. Mark Meijrink en Mark Engels zijn in 2016 samen met Science4Nature begonnen met een demografisch onderzoek naar de Vliegenorchis. Het onderzoek moet onder andere meer inzicht verschaffen in de levensloop van een Vliegenorchisplant en hoe de soort reageert op beheermaatregelen.

Tekst en foto's: Mark Meijrink, Orchideeën in Nederland