Onderzoek achteruitgang wilde eend toespitsen op kuikenfase

De wilde eend is niet weg te denken uit het Nederlandse landschap. Toch gaat het niet goed met deze algemene eendensoort. De soort is nog steeds zeer wijd verbreid en talrijk, maar sinds 1990 zijn de aantallen broedvogels met zo'n 30% afgenomen. Om inzicht te krijgen in de mogelijke oorzaken van de achteruitgang heeft Sovon een studie uitgevoerd, in opdracht van het ministerie van EZ en BIJ12, waarin de bestaande kennis is gebundeld.

Vergelijking andere landen

De afname van de broedpopulatie heeft zich in vrijwel alle landschappen voorgedaan. Alleen in stedelijk gebied lijkt de stand de afgelopen tien jaar stabiel. De aantallen gaan bovendien niet achteruit in onze buurlanden. Op Europees niveau laat de broedpopulatie zelfs een matige toename zien.

Afnemende winteraantallen zijn daarentegen ook geconstateerd in buurlanden en op de schaal van de hele trekroute: de zogenaamde Noordwest-Europese Flyway.

Opmerkelijk is verder dat niet alle soorten eenden in Nederland achteruit gaan. De krakeend is een soort die ecologisch nauw verwant is aan de wilde eend, maar in Nederland juist is toegenomen.

Jacht en klimaatverandering

Sovon concludeert op basis van alle beschikbare kennis dat de afname in Nederland niet te verklaren is door klimaatverandering of een verandering in het uitkomstsucces van eieren. Op basis van terugmeldingen van geringde eenden berekende het Vogeltrekstation van het NIOO dat de sterfte van volgroeide eenden zelfs is afgenomen. Waarschijnlijk is dat een gevolg van de afgenomen jachtdruk.

Kuikenfase

Het probleem voor de Nederlandse wilde eenden zit hem dus waarschijnlijk niet in afnemend nestsucces of een lagere kans op overleving. Dit maakt het volgens Sovon aannemelijk dat de mogelijke oorzaken van de achteruitgang liggen in de kwetsbare kuikenfase. Problemen in deze periode hangen wellicht samen met veranderend voedselaanbod (al dan niet in samenhang met veranderend landgebruik) of een toegenomen predatiedruk door roofdieren. Dit vraagt om nader onderzoek.

Vervolgonderzoek

“We moeten dus meer te weten zien te komen over wat er met de kuikens gebeurt”, zegt Hans Schekkerman, onderzoeker bij Sovon. Nader onderzoek zou zich moeten richten op de kuikenperiode, zo adviseert Sovon op basis van de voorstudie.

Downloaden

Download het rapport ‘Kennisoverzicht populatie-ontwikkeling Wilde eend, Krakeend, Kuifeend en Tafeleend in Nederland en omliggende landen’

Tekst: Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto's: Piet Munsterman, Saxifraga; (leadfoto: wilde eend vrouwtje met jongen)