Oranjetipjes op Koningsdag?

Oranjetipjes zijn niet zeldzaam en komen verspreid in het land voor, met uitzondering van een aantal open kleigebieden in West-Nederland, maar echt talrijk is hij nergens. Je moet ze zoeken in bloemrijk grasland met bos of struikgewas. De rupsen zijn gespecialiseerd op kruisbloemigen en de vrouwtjes leggen hun eitjes altijd op planten uit deze familie. De grootste overleving is op pinksterbloem en look-zonder-look, maar in de tuin kunnen de rupsen bijvoorbeeld ook op judaspenning en damastbloem leven. De rupsen zijn niet alleen kritisch op de soort plant, maar ze eten ook nog eens bij voorkeur de hauwtjes van de kruisbloemigen, waarin het zaad zit. De vrouwtjes houden, bij het afzetten van hun eitjes, al rekening met deze voorkeur. Als de rupsen uit de eitjes komen, het vrouwtje is dan al dood, is er precies vers en mals zaad aanwezig, prima eten voor de jonge rups.

Mannetjes zijn goed herkenbaar met hun prachtige oranje vleugelpunt, maar vrouwtjes missen die oranje kleur en lijken sterk op de algemene koolwitjes. Zowel klein geaderd witje als klein koolwitje komen in dezelfde leefgebieden veel voor en je moet daar dus wel even goed kijken. De onderzijde van oranjetipje is goed herkenbaar, met de prachtige olijfgroene en gelige tekening. Vrouwtjes zijn trouwens veel onopvallender dan mannetjes, niet alleen vanwege de kleur, maar ook door hun gedrag. Mannetjes vliegen kilometers op een dag op zoek naar vrouwtjes. Ze patrouilleren langs bosrandjes en randen van graslanden en je kunt, als je daar je boterham aan het eten bent, drie of viermaal het mannetje zoekend langs zien komen. Vrouwtjes zitten op bloemen om nectar te verzamelen en vliegen alleen om eitjes af te zetten. Dat doen ze met een grillige, zoekende vlucht waarbij niet veel afstand wordt afgelegd en regelmatig kort wordt gezeten. Eitjes zijn wit, maar worden na een dag prachtig oranje en zijn dan niet te verwarren met andere soorten.

Veel oranjetipjesplezier gewenst op koningsdag!

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting