Vogeltrek in 2015: 17,2 miljoen vogels geteld

Dit blijkt uit het zojuist verschenen jaarverslag 2015 (pdf; 1,7 MB) van Trektellen.nl, de site waar bijna alle Nederlandse trektellers hun resultaten invoeren. Ook buiten Nederland wordt de site in toenemende mate gebruikt, zelfs door tellers in Georgië, Israël en de Verenigde Staten.

Een eeuw geleden begon het

Trektellen heeft in ons land een historie die ongeveer een eeuw beslaat. De oudst bekende systematische tellingen vonden plaats vanaf een duintop en een hoteldak in Noordwijk. Een groepje enthousiastelingen telde vrijwel dagelijks tussen 4 juni 1918 en 19 februari 1919. Het aantal bonte kraaien vonden ze tegenvallen, met een dagmaximum van ‘slechts’ 1700 op 22 oktober. Een aantal dat huidige trektellers zich zelfs in hun meest onrustige dromen niet kunnen voorstellen. 

Wisselende belangstelling

Trektellen kende ups-and-downs. Bloeiperioden waren de jaren dertig en veertig, met onder andere kampjes in eigen land en daarbuiten om theorieën over trekbanen te toetsen. Een nieuwe bloei in de jaren zeventig en tachtig leidde tot een stevig naslagwerk van de Landelijke Werkgroep Vogeltrektellen. Vanaf de eeuwwisseling laaide de interesse opnieuw op. Het ontstaan van de website Trektellen.nl gaf daartoe een geweldige impuls. Nieuwe hulpmiddelen doen de rest. Zo is het tegenwoordig mogelijk om je telling al in het veld via een app gemakkelijk en snel door te geven.

Ook 2015 was bijzonder

Ieder jaar is voor de doorgewinterde trekteller bijzonder. In 2015 gaven ze de resultaten door van tellingen gedurende bijna 30.000 uren (laat dit getal eens tot je doordringen!). Het leverde 17,2 miljoen vogels op en vele markante momenten. Voorbeelden zijn massale trek van stormmeeuwen en kokmeeuwen begin april, plotselinge wegtrek van grote aantallen visdieven uit het IJsselmeergebied half juli, en sterk gepiekte doorkomst van kolganzen eind september. Heel opmerkelijk waren de lage aantallen van veel ‘bulksoorten’ in oktober, de trekmaand bij uitstek. Tellers die al lang meedraaien, klaagden steen en been.

Hoog en ongezien

In een bijdrage van Hans van Gasteren van de Koninklijke Luchtmacht wordt duidelijk wat er aan de hand was. Hardnekkige noordoostenwinden tijdens de trekpiek, meteorologisch vrij ongewoon, speelden een hoofdrol. De radar van de Luchtmacht gaf aan dat enorme aantallen trekvogels op grote hoogte en veelal ’s nachts overtrokken, profiterend van de meewinden. De tellers op de grond, die het meest gebaat zijn bij lichte tegenwind die de trek laag houdt, hadden het nakijken.  

Kijk omhoog (en op de website)

Momenteel, eind maart, is de voorjaarstrek in volle gang. De omstandigheden om daar wat van mee te krijgen zijn gunstig: enige tegenwind (uit noordelijke richting) en veel bewolking (die de trekkers goed doet afsteken). Kijk dus regelmatig even omhoog. Op Trektellen.nl vind je iedere dag de laatste resultaten.

Tekst: Fred Hustings, Gerard Troost & Arjan Boele, Trektellen.nl & Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto's: Eduard Opperman (leadfoto: spreeuwen over De Vulkaan, Den Haag); Arjan Boele