Stiekeme rupsen in je tuin
De VlinderstichtingJe verwacht het niet in februari, maar toch zijn er rupsen die ‘gewoon’ actief zijn. Zo zijn er de afgelopen weken op Waarneming en Telmee tientallen meldingen binnengekomen van rupsen, met name van agaatvlinder, huismoeder en vierkantvlekuil. Ze eten van allerlei kruiden, maar overdag zie je ze niet veel. Als je ’s avonds met de zaklamp in je tuin speurt, kun je ze al etend aantreffen. Het zijn alle drie forse rupsen en ze eten, ook alle drie, van veel verschillende planten. Huismoeder en vierkantvlekuil eten zowel kruiden als grassen en agaatvlinder eet, naast diverse kruiden, ook verschillende struiken en loofbomen.
Huismoeder
De rups van de huismoeder is aanwezig van september tot begin mei. Deze heeft zowel een groene als een bruine vorm. De rups foerageert ´s nachts en verbergt zich overdag in de grond. Hij overwintert dus als rups, maar komt tijdens milde winternachten geregeld tevoorschijn. De verpopping vindt plaats in de grond. De eieren worden in grote groepen afgezet op de waardplant en zijn vaak gemakkelijk te vinden. De vlinders hebben een lange vliegperiode van mei tot in oktober toe. Ze komen op smeer en nectarplanten af, waarop ze soms uren achtereen zitten te drinken. Zo kun je ze in de zomer ’s nachts vinden op de vlinderstruik. Overdag kunnen ze gemakkelijk opgejaagd worden uit de strooisellaag of uit lage vegetatie. De vlinders vliegen dan snel op om zich opnieuw te verbergen en tonen bij het opvliegen hun fel gekleurde achtervleugels.
Agaatvlinder
De agaatvlinder is ook een grote vlinder. De groene rups is het hele jaar aan te treffen en dus ook in de winter, wanneer hij tijdens milde winterdagen foerageert. De verpopping vindt gewoonlijk plaats in een cocon in de grond, maar soms in een voeg in een muur. De agaatvlinder vliegt vooral van mei tot oktober in twee generaties, maar ook in de wintermaanden worden wel vlinders waargenomen. Ze komen zowel op licht als op smeer af en bezoeken bloemen. Overdag rusten ze onbeschut op muren en paaltjes of in de vegetatie. Zo kun je ze ook soms in je tuin vinden.
Vierkantvlekuil
De vierkantvlekuil is ook zeer algemeen en komt verspreid over het hele land voor in open gebieden zoals graslanden, moerasachtige gebieden, heiden, bosranden en bospaden, maar ook in tuinen. De rups is te vinden van september tot in mei, overwintert als rups en eet ook tijdens milde winterdagen door. In maart of april is de rups volgroeid; voorafgaand aan de verpopping leeft hij eerst ongeveer twee à drie maanden als prepop in een cocon in de grond. De vlinders vliegen van eind juli tot begin oktober in één generatie. In de schemering zijn de vlinders vaak boven graslanden te vinden. Ze komen af op licht en op smeer. Bloemen van onder andere kruiskruid en struikhei worden geregeld bezocht en in de tuin kun je ze ’s avonds bijvoorbeeld aantreffen op bloeiende vlinderstruik of klimop.
Als je er een ziet, of het nu een rups is of de vlinder, geeft hem door via de Jaarrond Tuintelling.
Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling (leadfoto: rups vierkantvlekuil); Marion van der Velden