Europese natuurorganisaties trekken aan alarmbel: “catastrofe dreigt voor salamanders”
Stichting RAVONDe Aziatische schimmelziekte Batrachochytrium salamandrivorans vreet de huid van salamanderachtigen letterlijk weg. De ziekte dook voor het eerst op in Nederland in 2010. Snel werd duidelijk hoe dramatisch de impact van de besmetting is: in drie jaar tijd verdween 99,9 procent van de Nederlandse populatie vuursalamanders. De situatie was zo ernstig dat de Nederlandse autoriteiten besloten om enkele nietbesmette dieren in quarantaine te houden, die uitgezet zouden kunnen worden mocht de ziekte ooit weer verdwijnen.
Verspreiding schimmel
Intussen sloeg de schimmelziekte ook toe in België en Duitsland en werd duidelijk dat ook andere salamandersoorten kunnen sterven aan de gevolgen van de ziekte. Ook ver van de grensregio, in Duffel (provincie Antwerpen) werden intussen besmette, dode salamanders gevonden.
De gevaarlijke schimmelziekte kan zich mogelijk verspreiden via het schoeisel van wandelaars, maar ook via de handel in Aziatische salamandersoorten. Nu ook in Duitsland de eerste gevallen opgedoken zijn, is duidelijk dat de tijd dringt om gepaste maatregelen te nemen.
Europa telt 40 salamandersoorten. Sommige daarvan komen verspreid over het continent voor, andere zijn erg zeldzaam en komen alleen voor in een specifieke regio (bijvoorbeeld in de Pyreneeën of de Alpen). Wanneer de ziekte deze kwetsbare populaties bereikt, betekent dat de doodsteek.
Brief aan Europese Commissie
In hun brief aan de Europese Commissie vragen 28 natuurorganisaties en 17 wetenschappelijke instellingen over heel Europa dringend de maatregelen uit te voeren die aanbevolen worden door het gerenommeerde comité van de “Conventie van Bern”, dat instaat voor het behoud van wilde dier- en plantensoorten in Europa.
- Ondersteun het onderzoek naar de ziekte en besmette salamanders. Hoe meer we weten over de ziekte, over de manier waarop ze zich verspreidt en hoe ze behandeld kan worden, hoe groter de kans is dat we de opmars kunnen afremmen.
- Beperk onmiddellijk de internationale handel van salamanders om nieuwe haarden van de schimmelziekte te vermijden en organiseer wetenschappelijke screenings in de dierenhandel.
- Start met de actieve monitoring van salamanderpopulaties in de risicogebieden en maak hier voldoende middelen voor vrij: vlak bij de uitbraken en in zones met endemische, kwetsbare soorten als de Alpen, Pyreneeën en de eilanden in de Middellandse Zee.
- Ontwikkel zo snel mogelijk noodactieplannen die een daadkrachtig antwoord kunnen bieden in het geval dat de ziekte oprukt in de richting van kwetsbare populaties. Hierbij kan gedacht worden aan het preventief opvangen en in quarantaine plaatsen van de meest kwetsbare, endemische soorten.
- Werk zo snel mogelijk een efficiënt veiligheidsprotocol uit voor veldonderzoekers en bezoekers van gebieden waar vuursalamanders voorkomen.
- Ontwikkel en implementeer bewustmakingscampagnes, gericht op preventie, bioveiligheid en toezicht.
Wat kunnen burgers doen?
- Bezoek je bossen of natuurgebieden, poets en droog je schoenen dan voordat je op een andere locatie gaat wandelen. Zorg ervoor dat je modder verwijdert of laat opdrogen.
- Zie je verdachte dode salamanders waarvan de doodsoorzaak niet meteen kan worden vastgesteld (dus geen verkeerslachtoffers: neem foto’s en noteer het aantal dieren, de soort, de locatie en het tijdstip.
In Nederland, neem contact op met RAVON, ziektes@ravon.nl, 024-7410600.
In Vlaanderen: neem contact op met een dierenarts in de buurt en vries de dieren apart van elkaar in. Met bij elk dier de details van de vondst worden ze tot slot naar de UGent getransporteerd voor verder onderzoek.
In Wallonië, neem contact op met salamandre@natogora.be.