Europese verantwoordelijkheid voor een oerhollandse orchidee

Bericht uitgegeven door Werkgroep Europese Orchideeën [land] op [publicatiedatum]

Onlangs gaven meer dan 520.000 Nederlanders hun mening over de Europese regelgeving omtrent de natuur. Best belangrijk dus, Europa! Door deze wetgeving zijn de Groenknolorchis en Zomerschroeforchis op Europees niveau beschermd; twee soorten die de laatste decennia sterk achteruit zijn gegaan. De Rietorchis is in Nederland vrij algemeen. Dit is echter buiten onze landsgrenzen helemaal niet het geval. Nederland heeft dus een grote verantwoordelijkheid voor het behoud van deze soort in Europa. 

Europese bescherming
Onlangs gaven meer dan 520.000 Nederlanders hun mening over de Europese regelgeving omtrent natuur. Onderdeel van deze wetgeving is de Vogel- en Habitatrichtlijn die leefgebieden van bedreigde dier- en plantensoorten beschermt. In Nederland zijn diverse gebieden die deel uitmaken van het Europese Natura 2000 netwerk, aangewezen als belangrijk leefgebied voor deze bedreigde dier- en plantensoorten. Door de Europese regelgeving zijn twee orchideeënsoorten zelfs Europees beschermd. Het betreft de Groenknolorchis en Zomerschroeforchis. Beiden soorten hebben de afgelopen decennia in geheel Europa fors moeten inboeten en zijn in veel landen reeds lokaal uitgestorven. Het behoeft geen uitleg dat zowel soort- als leefgebiedbescherming noodzakelijk is voor het overleven van deze orchideeënsoorten. Dit neemt niet weg dat andere Nederlandse orchideeënsoorten, zoals de Rietorchis, op Europees niveau behoorlijk meedraaien. 

Verspreiding Rietorchis in Europa
De Rietorchis is een soort uit het geslacht Dactylorhiza (Handekenskruiden). In Nederland is de soort relatief algemeen en wordt aangetroffen in uiteengelopen biotopen. Daarnaast duikt de Rietorchis op in secundaire biotopen zoals (stads)parken, (heem)tuinen, industrieterreinen en wegbermen. De verspreidingskaart hieronder laat zien dat Rietorchis in geheel Nederland voorkomt. Kijkt men echter buiten onze landsgrenzen, dan valt op dat Rietorchis helemaal geen algemene soort meer is. In Engeland is de soort bekend van een paar locaties in het zuiden. In België is het aantal groeiplaatsen dun bezaaid, om over Noord-Frankrijk nog maar te zwijgen. Bij onze oosterburen is Rietorchis eveneens geen algemeenheid en beperkt zich tot groeiplaatsen aan de grens met Nederland of Noord-Duitsland. 

Europese verantwoordelijkheid voor een oerhollandse orchidee
Bovenstaand voorbeeld toont aan dat het zwaartepunt van de verspreiding van de Rietorchis in Nederland ligt. Hoewel de soort relatief algemeen is, heeft Nederland een hoge verantwoordelijkheid op Europees niveau. Een echte Nederlandse soort van de Lage Landen en misschien wel net zo oerhollands als de polders waarin zij veelvuldig voorkomt. 

Tekst en foto's: Mark Meijrink, Werkgroep Europese Orchideeën
Verspreidingskaarten: Verspreidingsatlas.nl en Floraweb.de