Parasiet mismaakt Nevelzwammen

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Zaterdag werden er in het kasteelpark van Nijenrode Parasietbeurszwammen ontdekt op de hoeden van Nevelzwammen. De Parasietbeurszwammen zagen er puntgaaf uit, dit in tegenstelling tot de Nevelzwammen waarvan de uitgeteerde resten nog nauwelijks te herkennen waren. Parasieten zijn organismen om in de gaten te houden, daar zal iedereen het over eens zijn. Door hun ogenschijnlijk genadeloze leefwijze bezitten ze een twijfelachtige reputatie.

Beurszwammen
In Nederland komen tien soorten beurszwammen voor. Ze zijn nauw verwant aan Hertezwammen (Pluteus). Beurszwammen zijn te herkennen aan de roze tot bruinroze, vrijstaande lamellen en een opvallende beurs onder aan de centraal geplaatste steel. De beurs is een onderdeel van het algeheel omhulsel (Velum universale) die in een pril stadium als een zak om de jonge paddenstoel heen zit. Het vlies op de plaatjes (Velum partiale) ontbreekt bij beurszwammen.

De Parasietbeurszwam (Volvariella surrecta) parasiteert vooral op grote exemplaren van de zeer algemene Nevelzwam (Clitocybe nebularis) en wordt slechts zelden gerapporteerd van andere paddenstoelen. Hij komt bijvoorbeeld ook sporadisch voor op Ridderzwam en Veldridderzwam. In Nederland is de Parasietbeurszwam de laatste decennia sterk toegenomen waardoor hij thans niet meer beschouwd wordt als bedreigd. De Parasietbeurszwam komt wereldwijd voor behalve in Zuid-Amerika, maar wordt overal beschouwd als zeldzaam, ook in de ons omringende landen.

Ontwikkeling gevolgd
De Nevelzwam is een in Nederland zeer algemeen voorkomende grijs tot grijsbruine trechterzwam met een witachtige tot crèmekleurige steel en plaatjes die op dikke humuslagen soms grote heksenkringen kunnen vormen.

Vorige week, tijdens een bezoek van een groep mycologen aan het kasteelpark van Nijenrode, viel een groep misvormde Nevelzwammen op. Op de afwijkend geplooide en bobbelige hoedoppervlakken van de Nevelzwammen zaten enige wittige bolletjes. Iedereen wist dat de bolletjes op de hoeden zouden uitgroeien tot Parasietbeurszwammen. De conclusie was dat de groep helaas een aantal dagen te vroeg was gearriveerd om deze te zien.

De Parasietbeurszwam is een fotogenieke paddenstoel die je zeker niet elke dag tegenkomt. Enkele oudere excursieleden hadden de Parasietbeurszwam wel eens eerder gevonden maar de vondsten dateerden alweer van jaren geleden. Er werd besloten een week later terug te keren om te zien wat er van de witte bolletjes geworden was. Er werden door enkele fotografen toch nog foto’s gemaakt van stukken Nevelzwam met daarop de onderontwikkelde Parasietbeurszwammen.

Prachtige Parasietbeurszwammen
Afgelopen zaterdag, een week na de vondst, werd de locatie weer bezocht om te zien hoe het er voorstond met de Parasietbeurszwammen. We hadden geen dag later moeten komen. Er hadden zich mooie Parasietbeurszwammen ontwikkeld in optima forma. Zelfs op losse stukken hoed van de Nevelzwammen die vorige week her en der op de locatie waren neergelegd hadden zich de mooiste Parasietbeurszwammen ontwikkeld. Een feest voor de fotografen.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Martijn Oud; Piet Brouwer