Veel broedende kraanvogels; weinig succes

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

De kraanvogel als broedvogel in Nederland: het leek tot voor kort ondenkbaar. Het was toch een schuwe vogel, met de dichtstbijzijnde broedplaatsen in het noordoosten van Duitsland? Maar in het spoor van een spectaculaire toename in Noord- en Midden-Europa gingen er ook kraanvogels in Nederland broeden.

Het Fochteloërveen als bakermat
Dat gebeurde voor het eerst in 2001. In het Fochteloërveen, op de grens van Friesland en Drenthe, bracht een paar een jong groot. Het haalde alle media! Dit uitgestrekte hoogveenreservaat bleef jarenlang de enige bezette broedplek in ons land. Wel doken er elders paren op in de broedtijd, vogels die zich in geschikte habitats ophielden, maar niet tot broeden kwamen. Dat bleek vaak de voorbode van een vestiging. Kraanvogels zijn lang levende vogels die pas na enkele jaren aan het broedproces deelnemen. Jarenlange verkenning van toekomstige broedgebieden is een normaal onderdeel van hun biologie.

Primeurs in 2015
Herman Feenstra volgt de broedende kraanvogels in het Fochteloërveen nauwgezet en onderhoudt contacten in den lande. Op zijn informatieve website geeft hij aan dat er in 2015 verschillende primeurs waren. Voor het eerst broedden er kraanvogels in het Drents-Friese Wold (twee paren), in het Korenburgerveen in de Achterhoek en in de Engbertsdijksvenen in Twente (beide een paar). In deze gebieden hielden zich al jaren kraanvogels op, maar nu is er dan gebroed, maar met wisselend succes.

In de al langer bezette gebieden kwamen dit jaar meer kraanvogels tot broeden. In het Fochteloërveen nestelden maar liefst negen paren en in het Dwingelderveld twee. Territoriale, maar (nog) niet broedende paren zijn op verschillende plekken in Oost- en Zuid-Nederland vastgesteld.

Elders
Dat kraanvogels in opmars zijn in ons land, is niet zo vreemd. In Duitsland vertienvoudigde de stand sinds de jaren zeventig. Er broeden momenteel zeker 7000 paren, die zich in westelijke richting uitbreiden. Ook in Noord-Europa nemen de aantallen sterk toe. Kraanvogels profiteren van internationale bescherming en natuurontwikkeling. Bovendien blijken ze zich tot op zekere hoogte, meer dan we voor mogelijk hielden, aan te kunnen passen aan veranderingen in de landbouw.

Helaas
Kraanvogels zijn uiterst gevoelig voor verstoring en dit jaar lijkt er in het Fochteloërveen geen jong groot te komen. Na werkzaamheden afgelopen winter bleek de afzetting van het gebied niet in orde en meer mensen dan ooit trokken het gebied in. Overvliegende helikopters, ballonnen, vliegtuigen naast de natuurlijke predators en ongunstige weersomstandigheden deden de rest. Nesten werden verlaten, eieren werden geroofd of kwamen niet uit, en de paar jongen die geboren werden legden al snel het loodje. Tenzij er nog een paar ergens tevoorschijn komt met een jong lijkt dit een verloren broedseizoen in het Fochteloërveen.

Bekijk de soortenpagina van de kraanvogel.

Tekst: Jan Schoppers & Fred Hustings, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek, Sovon Vogelonderzoek Nederland