Vroeg begin winter en eind gewasgroei

Bericht uitgegeven door FREE Nature [land] op [publicatiedatum]

Met de eerste nachtvorst op 12 oktober en de eerste (natte) sneeuw op 15 oktober was er dit jaar al vroeg een eerste kennismaking met koning winter. Een leuk weetje voor de meeste mensen, maar een belangrijk gegeven voor mensen die betrokken zijn bij begrazingsprojecten. Bij een gemiddelde temperatuur onder de 10 graden Celsius stopt namelijk de grasgroei, om pas het volgende voorjaar weer op gang te komen. In de tussentijd bijten de grazers letterlijk en figuurlijk op een houtje. Omkomen van de honger is er in de terreinen van FREE Nature niet bij. Indien nodig worden de dieren bijgevoerd. Voorlopig is dat nog niet aan de orde, want in de afgelopen periode van overvloed hebben ze een dikke speklaag aangelegd.

Voor de grazers in het natuurgebied begint de winter op het moment dat de gewasgroei stopt. Dat is per plantensoort verschillend, maar hier wordt gemakshalve uitgegaan van de grasgroei (waarbij de grasgroei stopt als de gemiddelde temperatuur onder de 10 graden duikt).

Voor de afgelopen 15 jaar is het moment waarop de grasgroei stopte op een rij gezet (zie figuur). In deze figuur is te zien dat dit in 2003 en 2015 vroeg was, respectievelijk op 12 en 11 oktober. Maar dat het per jaar veel kan verschillen, tot maximaal 50 dagen. Zo stopte de grasgroei in de ‘late jaren’ 2006 en 2009 pas op respectievelijk 29 en 26 november.

Als je bedenkt dat juist deze lengte van de periode dat het gewas niet groeit uitmaakt hoeveel er te eten is voor de grazers in de winter snap je dat dit dus per winter aanzienlijk verschilt. Wat op zijn beurt weer van invloed is op de vegetatie, verloop van de conditie van de dieren in de winter en de kans op bijvoeren.

Bij jaarrond begrazing loopt er gedurende het hele jaar min of meer hetzelfde aantal dieren in een gebied. Hierdoor is er in de zomer veel te eten en in de winter minder. Sterker nog; in de zomer is er meer te eten dan de dieren op kunnen, waardoor er een zee van bloemen ontstaat. In de loop van de winter wordt een groot deel van de overtollige vegetatie weer opgegeten met als gevolg dat aan het eind van de winter het gebied kaal en kort is (zie onderstaande foto).

Tekst: Fokko Erhart, FREE Nature
Afbeelding en Foto’s: Fokko Erhart, FREE Nature en Wildernisfoto.nl