Stille vogels zijn in de rui. Let op veren

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]

De afgelopen maand was het stil. Niet in de wereld, maar om ons heen: vogels leken wel ondergronds te zitten. Dat is vreemd, omdat het aantal vogels op bijna geen moment in het jaar zo groot is als nu: de jongen die zijn geboren vliegen massaal rond. Het was stil vanwege de rui. Overal vind je nu veren.

Bekijk een veer eens goed
Voor kinderen blijft het een soort goocheltruc: van een veer die je van punt tot schacht volledig uit de plooi strijkt, weer een perfecte veer maken door de andere kant op te strijken. Met een beetje olie uit een speciale klier als onderhoudsmiddel, strijkt een vogel een verfomfaaide veer perfect in vorm. Maar het houdt een keer op. Een veer is een verbruiks-item. Je vindt natuurlijk vaker veren. Maar nu vogels hun veren ruien, kan je goed zien hoe zo’n veer slijt in het dagelijks leven van een vogel. Let bij de eerstvolgende veer die je opraapt op de randen, en vooral de vleugelpunt. Vaak is die flink versleten. Keratine, het eiwit waaruit veren zijn opgebouwd, kennen we van onze nagels. Het grootste voordeel van keratine is dat het gemakkelijk aan te maken is. Slijtage is een probleem, maar de vervangbaarheid van veren is groot. Anders dan nagels, groeit een veer niet voortdurend aan. Donkere veren, waarin het pigment melanine aanwezig is, blijken wat minder slijtagegevoelig te zijn dan lichte veren, waarin melanine ontbreekt.

Rui maant tot stilte
De meeste zangvogels ruien na het broedseizoen hun veren; de oude, versleten plunje wordt verruild voor nieuwe veren. Tijdens dat proces zijn vogels kwetsbaar. Zingen is dan niet alleen onverstandig, maar ook onnodig: met jongen die zelfstandig rondvliegen is het niet langer zinvol een territorium te hebben. En omdat zingen de manier is van vogels om hun territorium te markeren, zoals een hond tegen bomen en paaltjes plast, is die zang nu niet meer zinvol. Toch kunnen sommige individuen het niet laten. Het hoe en waarom daarvan wordt nog niet goed begrepen.

Niet allemaal tegelijk
Niet alle vogels ruien op dit moment. En ze ruien ook niet alle veren tegelijk. Eenden begonnen al eerder (mannetjes wilde eend lijken tijdens de rui op de vrouwtjes, maar worden door hun gele snavel verraden). Let bij overvliegende vogels eens op gaten die in de vleugels of staart zichtbaar zijn: de veren die daar horen te zitten, worden vervangen.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto: Vildaphoto.net