2015: Jaar van de adder

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op zondag 25 januari 2015

Zondagochtend 25 januari is bij Vroege Vogels op Radio 1 het startschot gegeven voor ‘2015: Jaar van de adder’. Het hele jaar door zal RAVON, samen met de Werkgroep Adderonderzoek Nederland (WAN) die dit jaar 15 jaar bestaat, extra aandacht besteden aan deze soort. Als enige gifslang in Nederland is de adder bekend bij veel natuurliefhebbers.

Beschrijving
De adder (Vipera berus) komt voor in natuurgebieden op de hoge zandgronden. De grootste leefgebieden zijn te vinden op natte heides en in hoogveengebieden in Friesland, Drenthe, Overijssel; op de Veluwe (Gld.) en de Meinweg (L.). Het zijn relatief kleine, zwaar gebouwde slangen. Ze hebben een duidelijke driehoekige zigzagtekening en verticale pupillen. De mannetjes zijn vaak grijs en hebben een sterk contrasterende zwarte rugstreep in zigzagvorm. Vrouwtjes zijn vaak bruin en hebben een mindere contrastrijke donkere rugstreep. Adders zijn levendbarend: ze broeden de eieren uit in het moederlichaam en hebben daarvoor vooral (zonne)warmte nodig. Addervrouwtjes eten niet (of nauwelijks) in het jaar dat ze jongen krijgen. In het daaropvolgende jaar eten ze wel maar planten ze zich niet voort.

Als ze met rust gelaten worden zijn adders niet gevaarlijk, ze zijn veel minder agressief dan veel mensen denken. Ze vluchten traag weg in de vegetatie bij verstoring. Als ze echter opgepakt worden bijten ze en een beet van deze gifslang is bijzonder pijnlijk.

Werkgroep Adderonderzoek Nederland (WAN)
De Werkgroep Adderonderzoek Nederland (WAN) is opgericht in het jaar 2000 en bestaat dit jaar dus 15 jaar. Het belangrijkste doel van de WAN is onderzoek doen naar het leefgebied en aantalsontwikkeling van de adder zodat de soort beter kan worden beschermd. De leden van de werkgroep voeren gedetailleerde tellingen (monitoring) en onderzoek uit in de leefgebieden, ze verzorgen excursies voor belangstellenden en verstrekken waar nodig advies aan de terreinbeheerders. Ook verstrekt de WAN informatie over wat je moet doen bij een adderbeet: ze hebben hiervoor in samenwerking met medische specialisten een protocol opgesteld. WAN verzamelt ook informatie over adderbeten: je kunt ze doorgeven via een speciaal adderbeetformulier.

Bescherming

De adder staat op de Rode Lijst aangemerkt als "kwetsbaar". De soort wordt beschermd door de Flora- en faunawet. Ook heeft hij een beschermingstatus in de Conventie van Bern. Hoewel de langjarige trend stabiel is, vertoont de adder de laatste tien jaar een matige afname; deze afname speelt in vrijwel alle kerngebieden.

2015: Jaar van de adder
Dit jaar zullen er extra excursies worden georganiseerd voor belangstellenden en in het najaar organiseert RAVON in samenwerking met de WAN een minisymposium over de adder. Houd de activiteitenagenda op de RAVON website in de gaten voor deze en meer activiteiten. Daarnaast zal Natuurbericht.nl maandelijks aandacht besteden aan de adder en zullen er dit jaar veel publicaties over deze fascinerende slang verschijnen. Hiermee hopen we te bereiken dat de adder ook in het terreinbeheer de nodige aandacht krijgt: eenvoudige aanpassingen in het beheer van adderterreinen zijn vaak cruciaal voor het behoud van deze spectaculaire soort. 

Kijk voor meer informatie op www.ravon.nl/2015Jaarvandeadder

Tekst: Raymond Creemers & Kris Joosten, RAVON
Foto: Johan de Jong