Schaapherders delven onderspit door marktwerking

Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]

Traditioneel werkende herders in Nederland verkeren in ernstige financiële nood. Oorzaken zijn jarenlange bezuinigingen op natuurbegrazing en ‘marktwerking op de hei.’ Juist ervaren herders met kuddes zeldzame Nederlandse schapen verliezen door openbare aanbestedingen hun terrein. Minstens vier traditioneel werkende herdersgezinnen staan met kudde en al aan de rand van de afgrond. Zij hebben dringend steun nodig. Het dit jaar opgerichte Gilde van Traditionele Schaapherders start daarom de donatie-actie volgdeherder.nl.

Sommige gepassioneerde herders zijn reeds gestopt. Een binnenkort te verschijnen rapport van het Wageningse onderzoeksinstituut Alterra bevestigt dat professionele herders al jarenlang ruim dertig procent tekort komen op hun exploitatie. Als gevolg van doorgeschoten marktwerking in natuurgebieden dreigen vooral de meest authentiek gehoede schaapkuddes met herder en honden het loodje te leggen. Jarenlang met zorg gefokte kuddes en veel terrein- en herderkennis gaan dan verloren. Terreinbeherende organisaties als Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer herkennen het probleem. Onderliggende oorzaak is dat alleen voor natuurbegrazing wordt betaald. Er is geen vergoeding voor het behoud van zeldzame oud-Nederlandse rassen. Evenmin is er betaling voor biodiversiteit en cultuurhistorisch landschapsbeheer, ondanks de grote publieke waardering daarvoor. Veel begrazingsopdrachten duren hooguit een jaar of zelfs maar een paar maanden. Het duurzame fokken en houden van kuddes van oorspronkelijke heideschapenrassen zoals het Drents, Veluws, Kempisch en Groot heideschaap, de Schoonebeeker en het Mergellandschaap wordt zo onhoudbaar.

Alterra telt in heel Nederland een kleine honderd herders waarvan er maar zo’n veertig een grote, professionele kudde zeldzame schapen hebben. Het dit voorjaar opgerichte Gilde vertegenwoordigt met 27 leden het grootste deel van de groep klassieke herders. Zij begrijpen niet waarom een opleiding is gestart voor twintig nieuwe collega’s, terwijl de situatie voor ervaren herders zo nijpend is. De Tweede Kamer pleit al jaren voor meer steun aan gescheperde schaapkuddes, het oprichten van een herdersopleiding is echter geen ‘steun’ omdat niemand op nog meer onderlinge verdringing zit te wachten.

Het Gilde van Traditionele Herders heeft het Ministerie van Economische Zaken (EZ) in het voorjaar gevraagd om een onderzoek naar de landelijke problematiek. Binnenkort komt dat onderzoek van Alterra gereed, inclusief aanbevelingen voor langetermijnoplossingen. Voor de korte termijn, komende winter, is de donatie-campagne nodig. Mocht er meer geld opgehaald worden dan de benodigde 30.000 euro, dan wordt dat onder meer besteed aan een landelijk steun- en broodfonds voor het oude ambacht. Iedereen die wil doneren kan terecht op de actiesite www.volgdeherder.nl. waar ook een korte videoreportage te vinden is. De 30.000 euro is nodig om geld in te zamelen voor noodzakelijke onkosten zoals wintervoer, stalhuur en achterstallig onderhoud. Via de site, facebook, Instagram en twitter #volgdeherder kan iedereen zien of deze steuncampagne lukt.

Tekst: Stichting Zeldzame Huisdierrassen
Foto: Herman Jonkman