Experimenteren met begrazing voor meer diversiteit

Bericht uitgegeven door Stichting Bargerveen [land] op [publicatiedatum]

Kalkgraslanden in Zuid-Limburg behoren tot de meest soortenrijke graslanden van Nederland. Om de tientallen zeldzame planten- en diersoorten te behouden, moet er jaarlijks beheer plaatsvinden. Een groot veldexperiment moet aantonen of gefaseerde begrazing nog meer biodiversiteit oplevert dan integraal beheer van deze natuurparels.

Optimale begrazing
Kalkgraslanden zijn oude cultuurgraslanden met een zeer hoge natuurwaarde. Het beheer van deze graslanden bestond de afgelopen decennia uit het integraal begrazen of maaien van de vegetatie in het najaar. Recent onderzoek toonde aan dat dit voor veel diersoorten niet optimaal is, waarna het beheer minder stringent is geworden. Met een veldexperiment wordt de komende jaren onderzocht op welke manier fasering van begrazing de meeste biodiversiteit oplevert.

Proefvlakken
Voor het veldexperiment zijn in vier kalkgraslanden proefvlakken ingericht: de Winkelberg, het Gerendal, de Vrakelberg en het Popelmondedal. De proefvlakken worden achtereenvolgens in juni, augustus en september begraasd met schapen. De rest van de terreinen bestaat uit controlegebied waar regulier beheer plaatsvindt. Om zoveel mogelijk voedingsstoffen af te voeren worden de schapen elke avond uit de proefvlakken gehaald. De komende twee jaar wordt gekeken welk effect het moment van begrazing heeft op de afvoer van nutriënten en de mate waarin planten bloeien en zaad kunnen zetten.

Meer diversiteit
Belangrijker nog dan het ophelderen van bovenstaande mechanismen, is om te bepalen of de drie proefvlakken samen meer diversiteit in planten, bloemaanbod, microklimaat en diersoorten herbergen dan het controlevlak dat nog op de ‘ouderwetse’ manier wordt beheerd. Verwacht wordt dat de graslanden voor meer karakteristieke soorten geschikt zullen worden dan dat nu het geval is. Door het aangepaste beheer kunnen de aantallen van sommige planten en dieren verminderen, maar het nieuwe beheer mag niet leiden tot het verdwijnen van karakteristieke soorten uit de terreinen.

Samenwerking
Het begrazingsexperiment wordt uitgevoerd door onderzoekers van Stichting Bargerveen, Natuurbalans, B-Ware en Alterra. Beheerders Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Stichting het Limburgs Landschap voeren de experimenten in hun terreinen uit. Het onderzoek vindt plaats in het kader van het programma O+BN van het Ministerie van Economische Zaken en de Vereniging van Bos- en Natuurterrein Eigenaren (VBNE).

Tekst en foto's: Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen