Nieuwe watermijt voor Nederland in De Vilt
Bericht uitgegeven door AQUON en Waterschap Aa en Maas [land] op [publicatiedatum]
In het natuurgebied de Grote Vilt in Oost-Brabant is de watermijt Lebertia oblonga aangetroffen, een nieuwe soort voor Nederland. In de Vilt zijn in 2010 maatregelen genomen om de waterkwaliteit en ecologische kwaliteit van de wateren in het gebied te verbeteren. Nu, een aantal jaren later, blijken de maatregelen effect te krijgen. De waterkwaliteit is inderdaad verbeterd. Het water is minder voedselrijk geworden en er worden steeds meer bijzondere soorten gevonden: de nieuwe watermijt en zeldzame pioniersoorten waaronder zeldzame dansmuggen, wantsen en waterkevers.
De Vilt is een natuurgebied in Oost-Brabant. Het gebied bestaat uit enkele oppervlaktewateren: de Grote Vilt, de Kleine Vilt en het Ambtenarengat. De Grote Vilt bestaat uit twee delen: Oost en West. Omdat met name in de Grote Vilt maatregelen zijn getroffen, is de Grote Vilt in een meerjarig monitoringsplan opgenomen door AQUON, in opdracht van waterschap Aa en Maas.
In 2010 zijn maatregelen genomen om eerder geconstateerde voedselrijkdom en organische belasting van de plassen terug te dringen. Tot de maatregelen behoorden onder andere grootschalige baggerwerkzaamheden. Het doel van deze maatregelen was het herstellen van de ecologische waarden en de waterkwaliteit. Het effectmonitoringsplan heeft tot doel om de ecologische ontwikkeling van De Vilt te volgen na de herstelmaatregelen. In de periode 2010 tot en met 2013 is hiertoe onderzoek gedaan. Doel hierbij was om de ecologische toestand van de Vilt vóór en na herstel met elkaar te vergelijken en een kwaliteitsoordeel te geven.
De monitoring van de afgelopen jaren laat een duidelijk beeld zien met betrekking tot de ontwikkeling van de Grote Vilt. In 2010, een paar maanden na de herstelmaatregelen, was de Grote Vilt zeer arm aan soorten. De meeste soorten waren kenmerkend voor voedselarme omstandigheden en/of een pionierstadium. In de laatste jaren (2012 en 2013) is de soortenrijkdom toegenomen, het is aannemelijk dat deze trend zich voortzet. De meeste soorten die gevonden worden, indiceren matig voedselrijke omstandigheden. Daarnaast worden ook nog veel pioniersoorten gevonden.
Nieuwe watermijt voor Nederland
Recent is bekend geworden dat in de Grote Vilt West in 2013 Lebertia oblonga is aangetroffen, een nieuwe watermijt voor Nederland. Het is een typische soort van stilstaand, helder water, met een zandbodem ( zie onderstaande foto’s). Deze soort is door de specialisten H. Smit en R. Gerecke gecontroleerd en is opgenomen in de collectie van NCB Naturalis te Leiden. Er zijn ook twee andere zeldzame soorten in de Grote Vilt aangetroffen: de wants Cymathia rogenhoferi en de dansmug Glyptotendipes imbecillis. De wants is een soort van pioniersituaties en leeft op kale zandbodems. De dansmug leeft op waterplanten zoals egelskop (Sparganium) en pijlkruid (Sagittaria sagittifolia).
De zeldzame kever Hygrotus nigrolineatus werd, na in 2010 voor het eerst te zijn aangetroffen, in 2013 opnieuw aangetroffen. Dit is een pioniersoort die kale bodems prefereert. Zolang er open plekken aanwezig zijn met kale zandbodem, zal deze kever zich in De Grote Vilt waarschijnlijk kunnen handhaven. De kever Hydroglyphus geminus is dit jaar ook opnieuw gevonden in de Grote Vilt West, en nu ook aangetroffen in de Grote Vilt Oost. Deze soort wordt ook beschouwd als een pionierssoort van stilstaande wateren met een min of meer kale minerale bodem (zand, klei).
Doordat de Grote Vilt zich vanuit een pioniersstadium verder aan het ontwikkelen is, zullen de komende jaren mogelijk soorten gevonden kunnen worden die kenmerkend zijn voor dit type water, zoals de libellen grote roodoogjuffer (Erythromma najas) en bruine korenbout (Libellula fulva) en kokerjuffers zoals Ecnomus tenellus, Limnephilus lunatus, Limnephilus politus en Limnephilus flavicornis.
Tekst: Maria Judith Sanabria, hydrobioloog bij AQUON en Bart Brugmans, ecoloog bij Waterschap Aa en Maas
Foto's: AQUON