Eerste Gierzwaluw bij een Oranjebitter op Koningsdag

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Veel waarnemers en vogelwerkgroepen registreren jaarlijks de fenologie, terugkeer, van zomervogels. Voorheen zagen veel mensen op Koninginnedag de eerste Gierzwaluw. De soort is ook de ultieme soort die het zomergevoel weergeeft. Veel zomervogels laten in de afgelopen decennia een vervroeging in de terugkomst zien. De opwarming wordt hierbij meest genoemd als mogelijke oorzaak. De vliegende sikkel lijkt in de afgelopen decennia ietsje vroeger terug te keren uit de overwinteringsgebieden (0,1 MB) van Centraal en Oost-Afrika. Vanaf dit jaar hebben we de Koningsdag die vier dagen eerder plaatsvindt, ook een fenologische vervroeging?

Aankomst
In de afgelopen dagen is de soort vooral in het westen en midden van ons land gezien. Dat is niet zo vreemd want de trefkans is daar het hoogst omdat er de meeste vogelaars wonen. Veel activiteiten op Koningsdag spelen zich ook af in het stedelijke gebied. Kijk bij de kleedjesmarkt of de voorstelling ook af en toe even in het zwerk. Wellicht ziet u de eerste Gierzwaluw onder het genot van een Oranjebitter. Direct na aankomst zie je niet direct grote groepen boven het stedelijk gebied. Wel worden ze dan foeragerend gezien in groepen van tientallen en soms honderden boven waterrijke gebieden. Ze doen zich daar tegoed aan insecten om aan te sterken na de lange reis.

Broedvogel
Door zijn gedrag, meest vliegend, en de tijdrovende klus om nesten te monitoren kwam de soort tot dusverre niet goed uit de verf. Met het stadsvogelmeetnet MUS (Meetnet Urbane Soorten) probeert Sovon nu deze kennislacune op te vullen. In 7 jaar MUS is een lichte afname vastgesteld. In het recent verschenen broedvogelrapport 2012 worden de eerste zes jaar van de soort uit de doeken gedaan (zie pag 79). Voor de Gierzwaluw is zeven jaar nog maar een korte periode, maar we geloven dat we op de goede weg zijn. De resultaten van tellingen in het buitenland zoals in Denemarken, ook een punttelling, sterken ons daarin.

Cursus Huismus en Gierzwaluw
Wel is duidelijk dat de afname zich, ook op langere termijn, afspeelt in de oude wijken. Sloop en renovatie kunnen flink inhakken op een lokale populatie Gierzwaluwen. Voor professionals organiseren NatuurInclusief en Sovon een ééndaagse Cursus ‘’Huismus en Gierzwaluw en ruimtelijke ontwikkeling’’. In de cursus laten we zien dat met een goede aanpak ruimtelijke ontwikkeling en bescherming van Huismus en Gierzwaluw samen kunnen gaan. Informatie over de cursus is te vinden op de Sovon-site.

Tekst: Jan Schoppers, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek, Sovon Vogelonderzoek Nederland