Natuurlijke kust is de kust van de toekomst
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Beleid en Kustwerkgroep [land] op [publicatiedatum]
Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) bracht begin juli 16 ecosysteemdienstrapporten uit. In het rapport Kustbescherming wordt beschreven hoe het natuurlijke ecosysteem van de ‘kust’ kan bijdragen aan een effectieve bescherming tegen overstromingen vanuit de zee. Wat we daaruit moeten leren: een natuurlijke bescherming werkt beter en is goedkoper dan kunstmatige beschermingsmaatregelen. Bovendien biedt zo’n natuurlijke bescherming ook belangrijke kansen voor biodiversiteit en recreatie.
Onze kust is een van de grootste toeristische trekpleisters in België: voor velen staat een dagje vakantie gelijk aan een zonnebad op het strand en een ijsje op de dijk. De gezellige zomerse drukte nu laat ons vergeten dat de kust niet enkel van toeristisch belang is, maar ook een belangrijke ecologische én veiligheidsfunctie heeft. Op andere momenten van het jaar is de kust soms het toneel van verwoestende stormen en overstromingen. In 2010 kostte de storm Xianthia 50 mensen het leven aan de minder bewoonde Franse kust. Begin december 2013 was er aan onze kust nog de dreiging van een heuse Sinterklaasstorm. Voorspellingen zeggen dat het aantal zware stormen omwille van de klimaatverandering zal toenemen en dat de zeespiegel zal stijgen. Een effectieve kustbescherming is dus meer dan ooit nodig.
Pijnlijke vaststelling is dat de intensief bebouwde gebieden en havens het meest kwetsbaar zijn voor schade, net omdat de natuurlijke structuren die ons beschermen daar verdwenen zijn. Vaak is het op die plaatsen onmogelijk om het natuurlijk ecosysteem te herstellen, waardoor naar dure en complexe – en dus kwetsbare - technische maatregelen gegrepen moet worden. Duinen spelen een belangrijke rol in de kustbescherming en zelfs aan onze volgebouwde kust zorgen de bestaande duinen nog in belangrijke mate voor bescherming. Het behoud, de bescherming en het natuurlijk beheer van de huidige duinen is dan ook een essentiële factor in de kustbescherming.
Het INBO-rapport geeft aan dat er lokaal opportuniteiten zijn om de natuurlijke dynamiek van onder andere de duinen opnieuw kansen te geven. Soms zijn ingrijpende maatregelen nodig zoals het verwijderen van oude dijken. Soms kan je met beperkte maatregelen verschil maken. In een eerder natuurbericht schreven we dat de aangespoelde algen op de vloedmerken op het strand een grote biodiversiteitswaarde hebben. Daarnaast spelen deze aanspoelsels een belangrijke rol bij het ontstaan van embryonale duinen, die op hun beurt weer een schakel zijn in het natuurlijke duinensysteem. Het niet-machinaal reinigen van het strand kan die natuurlijke dynamiek opnieuw in werking stellen. Hoog tijd om daar werk van te maken. Machinale strandreiniging is niet alleen onecologisch, het is ook duur.
Dit rapport bevestigt de visie van Natuurpunt over het belang van een natuurlijke kust. De jarenlange inzet van natuurorganisaties zoals Natuurpunt voor de aankoop van natuurgebieden en het natuurlijk beheer van stranden en duinen creëerde niet enkel ruimte voor natuur en zachte recreatie aan de kust, maar zorgt er ook voor dat er natuurlijke en goedkope kustbescherming mogelijk is. De kustwerkgroep van Natuurpunt bracht samen met enkele partners het Kustmemorandum (www.natuurpunt.be/kustmemorandum) uit, dat concrete voorstellen doet voor het behoud en herstel van het ecosysteem kust in België. Een belangrijk speerpunt daarin is de vraag naar een Kappaplan voor de kust, naar analogie met het Sigma-plan.
De brochure over het Kappaplan vind je hier.
Tekst: Krien Hansen, Natuurpunt Beleid met dank aan INBO en de kustwerkgroep van Natuurpunt
Foto: Michel Kapelle