Vlinders volgen voor betere bescherming

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Wat moet er allemaal gebeuren voordat je vlinders effectief kun beschermen? Op 31 oktober 2014 promoveert Chris van Swaay bij Wageningen University op het proefschrift Tracking butterflies for effective Conservation: Vlinders volgen voor betere bescherming.

Chris van Swaay is projectleider bij De Vlinderstichting, het kenniscentrum voor vlinders en libellen in Nederland. Het proefschrift beschrijft de stappen die nodig zijn voor behoud en herstel van vlinders. Om vlinders effectief te kunnen beschermen moeten we allereerst weten waar ze voorkomen (hun verspreiding) en hoe het met ze gaat (de trend: worden ze algemener of zeldzamer). Daarna kunnen prioriteiten voor bescherming worden vastgesteld. Vervolgens moet worden achterhaald waarom soorten achteruit gaan of zo zeldzaam zijn. Als de oorzaken bekend zijn kan worden bepaald welke maatregelen nodig zijn. Tot slot is het belangrijk om de uitkomsten ook zoveel mogelijk te delen, zodat politici, beleidsmakers, boswachters, vrijwilligers en zo veel mogelijk andere mensen weten wat nodig is (communicatie).

Het verzamelen van gegevens over verspreiding en trend van dagvlinders gebeurt grotendeels door duizenden vrijwilligers, die doorgeven welke vlinders zij gezien hebben. Gecombineerd met moderne modelleringstechnieken levert dat gedetailleerde informatie over de verspreiding en de verandering daarin van vlinders, maar ook over de oorzaken: kolonisatiesucces en overleving. Het blijkt dat het Nederlandse landschap steeds meer versnipperd raakt. Daardoor hebben vlinders steeds meer moeite om geschikt leefgebied te bereiken.

Promovendus Chris van Swaay benadrukt de grote waarde die de vrijwillige veldmedewerkers hebben: “Dankzij de duizenden mensen die in hun vrije tijd de natuur in trekken en doorgeven wat ze er zien, kunnen we die natuur veel beter beschermen“. Sinds 1990 worden op 800 plekken in ons land wekelijks de vlinders geteld. Uit deze tellingen worden populatietrends afgeleid, maar ook indicatoren op Nederlands en Europees niveau. Op Europees niveau bijvoorbeeld zijn de aantallen boerenlandvlinders met meer dan 50% gedaald sinds 1990. Dit is vooral veroorzaakt door intensivering van de landbouw in West-Europa en ontvolking van het platteland in Oost- en Zuid-Europa. Vlinders reageren ook op klimaatverandering. Een andere indicator, de klimaatindicator, toont een duidelijke toename van zuidelijke ‘warme’ vlinders ten opzichte van noordelijke ‘koele’ vlinders.

De promotie vindt plaats op 31 oktober 2014, 16.00 uur in de aula van Wageningen University, Generaal Foulkesweg 1, 6703 BG Wageningen. Het proefschrift vindt u hier en een uitgebreide Nederlandse samenvatting hier.

Tekst: Chris van Swaay & Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling