Laat het gras maar groeien

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

“Defensie bespaart en laat het gras groeien”, kopt De Standaard (08/03/2014). Een voortreffelijk plan, vindt Natuurpunt. Het wordt tijd dat overheidsinstellingen en bedrijven hun arbeidsintensieve en natuurarme gazons inruilen voor meer natuurlijke bloemenweides of hooilanden. Dat is naast kostenbesparend ook een goede zaak voor de natuur.

Uit een intern legerdocument blijkt dat Defensie het dit jaar met liefst 77,5 miljoen euro werkingsmiddelen minder moet rooien. Het gras rond de kazernes zal niet meer maandelijks gemaaid worden. Een verstandige beslissing, vindt Natuurpunt. Rond tal van bedrijfs- en overheidsgebouwen liggen momenteel strak beheerde gazons waarin hooguit madeliefjes getolereerd worden. In zulke biljartlakens overleven weinig plant- en diersoorten. Vorm die om tot graslanden met hogere vegetatie en geef kansen aan margrieten, knoopkruid of kleurige paddenstoelen en je hebt meteen een interessant biotoop voor tal van vlinder- en bijensoorten. Dat omvormen kost eigenlijk niets. Door de maaifrequentie te verlagen tot twee maal per jaar krijg je vanzelf een graslandje waarin sprinkhanen en andere beestjes een thuis vinden.

Daar horen wel twee randvoorwaarden bij: de timing van het maaien moet juist zijn en daarnaast moet het maaisel afgevoerd worden. Het is ook een goed idee om bij elke maaibeurt een gedeelte van de vegetatie te laten staan: dat zorgt ervoor dat bloemen tot bloei kunnen komen en dat dieren een schuilplaats vinden. Tot slot kan ook op bemesting bespaard worden. Wie een gazon minder of niet bemest, moet minder maaien, en geeft kansen aan de natuur.

Natuurpunt meent dat dit soort kleinschalige maatregelen een niet te verwaarlozen effect kunnen hebben op biodiversiteit. Voor het merendeel van de bedreigde soorten is bescherming in natuurgebieden aangewezen, maar we stellen vast dat ook ‘gewone’ dieren, zoals algemene dagvlinders het moeilijk hebben in Vlaanderen. Nederlands onderzoek heeft uitgewezen dat het aandeel bloemen in het landschap danig is teruggelopen en dat het voedselaanbod (nectar en stuifmeel) voor vlinders en andere insecten problematisch gedaald is. Er is met andere woorden een probleem met de basiskwaliteit van het landschap.

Het natuurvriendelijk beheren van bedrijventerreinen, tuinen en openbaar groen kan precies bijdragen aan een verbetering van die basiskwaliteit. En het kan, zoals Defensie uitrekende, zelfs een stevige besparing opleveren. Het vraagt van ons in de eerste plaats een mentale klik: hoog gras en bloemen verdragen in plaats van enkel steriele gazons.

Een andere besparingsmaatregel die Defensie voorstelt, kan ook op de steun van Natuurpunt rekenen: de buitenverlichting zal gedoofd worden tussen 18 uur en 6 uur 's ochtends. Lichtvervuiling is een groot probleem in Vlaanderen: ons land is, zoals ook alle Europese grootsteden, één grote nachtelijke lichtvlek. Zowel bij mens, plant als dier kan het bioritme en metabolisme er ernstig door verstoord worden. Recent werd nog aangetoond dat te veel kunstlicht de hormonenhuishouding van Merels verstoort, en dat het ook nachtvlinders in de war brengt.Vooral vleermuizen zijn erg gevoelig voor lichtverstoring: zowel bij hun verblijfplaatsen, op vliegroutes als in hun jachtgebied. Felverlichte wegen vormen onoverbrugbare lichtbarrières voor vleermuizen waardoor hun leef- en jachtgebied ingrijpend versnippert. Dat is erg problematisch voor een soortgroep die het al erg moeilijk heeft in onze contreien. Tien van de 17 in Vlaanderen voorkomende vleermuizensoorten zijn ernstig bedreigd. Het licht uitdoen is dus niet enkel gunstig voor de portemonnee, maar ook voor de natuur.

Hoe begin je eraan?

Het aanpassen van het maairegime doe je best met kennis van zaken. Elk type grasland en elk type bodem heeft een ideale maaidatum en -frequentie. Natuurpunt geeft nu al 90 bedrijven beheeradviezen op maat. Interesse? Bekijk deze fiche of neem contact op via bedrijven@natuurpunt.be

Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie, Hendrik Moeremans, Natuurpunt
Foto's: Vogelbescherming Nederland