Briljant gekleurde zwavelzwam overal te vinden

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Momenteel komen er weer meldingen binnen van briljant gekleurde zwavelzwammen. De zwavelzwam is een grote houtzwam die is opgebouwd uit een toef vlezige spatelvormige hoeden. Vooral in het beginstadium van hun ontwikkeling bezitten de hoeden allerlei gradaties van witte, gele en oranje kleuren met overgangen daartussen. In een later stadium verdwijnen de felle kleuren. Oude exemplaren worden wit en brokkelig als geitenkaas.

Door hun opvallende verschijning worden zwavelzwammen (Laetiporus sulphureus) vaak herkend door passanten en worden de waarnemingen ook daadwerkelijk doorgegeven. Hierdoor is er over het voorkomen in Nederland veel bekend.

De zwavelzwam is een buisjeszwam die valt onder de plaatjesloze vlieszwammen. Het is een algemeen voorkomende houtzwam die verspreid over het hele land wordt gevonden, zowel in de pleistocene regio’s en de duinstreek als op de klei- en veengronden. Hij komt hier voor in open landschappen, parken, lanen, boomgaarden en oude loofbossen. Bij het bekijken van het verspreidingskaartje valt op dat de zwavelzwam op klei- en veengronden minder vaak wordt gevonden dan op zandgronden. Op de Waddeneilanden (behalve Texel) en in de Flevopolders is de zwavelzwam zeldzaam.

Parasiet
De zwavelzwam wordt door heel Europa gevonden behalve in noordelijke en alpiene streken. Ze is ook bekend van alle werelddelen. De frisse en kleurige zwavelzwammen beginnen reeds na een maand of twee af te takelen en de resten kunnen tot een jaar lang aan de boom worden gezien. Hoewel de zwavelzwam ook wel op dood hout voorkomt is hij vooral bekend als een geduchte parasiet van levende bomen. Levende bomen worden via beschadigde plekken geïnfecteerd. Gezonde, onbeschadigde bomen worden niet aangetast.

De meeste waarnemingen van zwavelzwammen worden van eik gemeld, minder van wilg ,kers, robinia en enige andere loofboomsoort. In tegenstelling tot in Amerika en Oost-Azië wordt de zwavelzwam hier zelden op naaldbomen aangetroffen.

Vleesvervanger
In Engeland is de zwavelzwam een gewaardeerde en veel gezochte consumptiepaddenstoel, getuige zijn bijnaam ‘Chicken of the woods’. De bijnaam refereert uiteraard niet aan zijn vorm maar aan zijn overeenkomst in smaak en draderige structuur van kippenvlees. De zwavelzwam wordt hier wel als vervanger voor kippenvlees in vegetarische recepten toegepast. In Nederland komt slechts één soort zwavelzwam voor, wereldwijd worden twaalf soorten onderscheiden. In de Verenigde Staten komen verschillende soorten van Laetiporus voor die nogal op elkaar lijken en in de volksmond allemaal Chicken of the woods worden genoemd.

De eetbaarheid van de zwavelzwam wordt in Nederland in twijfel getrokken. Er zijn namelijk een aantal gevallen bekend dat consumptie allergische reacties veroorzaakte. Jonge zwavelzwammen kunnen bepaalde alkaloïden bevatten. Het eten van jonge zwavelzwammen kan bij een gevoeligheid hiervoor leiden tot misselijkheid en duizeligheid. De zwavelzwam staat in Nederland daarom terecht te boek als een onbetrouwbare consumptiepaddenstoel. Dit in tegenstelling tot verschillende andere landen waar men het risico blijkbaar voor lief neemt.

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging