Europese salamanders bedreigd door Aziatische schimmelziekte

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

In 2013 werd een salamanderetende schimmel (Batrachochytrium salamandrivorans) ontdekt die de Nederlandse vuursalamanders aan de rand van uitsterven heeft gebracht. Nu hebben wetenschappers ontdekt dat deze schimmel zich niet beperkt tot Nederland en ook niet alleen tot de vuursalamander. Het onderzoek, gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijk tijdschrift Science, geeft aan dat de ziekte voor een groot aantal andere Europese salamandersoorten een grote bedreiging vormt.

Professoren An Martel en Frank Pasmans van de Universiteit van Gent (België) hebben het onderzoek geleid in samenwerking met nationale en internationale partners waaronder Vrije Universiteit Brussel (België) en RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland). De onderzoekers hebben de impact van de schimmel op tientallen soorten amfibieën bestudeerd, afkomstig van vier continenten. De onderzoeksresultaten geven aan dat B. salamandrivorans erg gevaarlijk is voor salamanders, maar niet voor andere amfibieën zoals kikkers en padden.

De schimmel is momenteel in opmars in Nederland en België en zal zeer waarschijnlijk binnenkort andere landen bereiken.

Verschillende inheemse salamandersoorten, zoals de kamsalamander en de Alpenwatersalamander (zie foto), zijn net als de vuursalamander gevoelig voor de schimmel en sterven binnen korte tijd nadat ze ermee in aanraking zijn gekomen.

De ziekte is erg besmettelijk en kan gemakkelijk worden overgedragen tussen verschillende soorten salamanders. De schimmel is recent meegelift met Aziatische salamanders die via de dierenhandel in Europa terecht gekomen zijn. Aziatische salamanders worden over de hele wereld in grote aantallen verhandeld. Zo werden bijvoorbeeld in de jaren 2001–2009 meer dan 2,3 miljoen Chinese vuurbuiksalamanders geïmporteerd in Amerika. De Aziatische salamanders zelf ondervinden veel minder hinder van de infectie en kunnen overleven met de schimmel op hun huid. Het onderzoek toont aan dat de infectie al tenminste sinds 1861 circuleert in Azië.

An Martel (UvGent): “Als een ziekte lange tijd aanwezig is in een gebied ontwikkelen dieren resistentie. Globalisering heeft ertoe geleid dat mensen en dieren zich over de hele wereld verplaatsen, waardoor ziekteverwekkers in contact komen met gastheren die niet de kans hebben gehad om resistentie op te bouwen. Hierdoor kunnen ziekteverwekkers die in een nieuwe omgeving komen, zoals B. salamandrivorans, in erg korte tijd veel soorten met uitsterven bedreigen”.

Annemarieke Spitzen (RAVON): “Dit onderzoek laat duidelijk zien dat de wereldwijde handel van dieren, en in dit geval specifiek van salamanders, niet zonder gevaar is wanneer er niet wordt gescreend op ziektes. B. salamandrivorans vormt een enorm gevaar voor de Europese amfibieën en het is noodzakelijk dat landen gepaste maatregelen nemen om verdere verspreiding te voorkomen”

Frank Pasmans (UvGent): “Gezien het maatschappelijk belang van het behoud van Europese biodiversiteit die door deze schimmel bedreigd wordt, is het zeer dringend dat overheden middelen vrijmaken om dit probleem snel en adequaat aan te pakken.”

Het onderzoek is onder andere gefinancierd door het Bijzonder Onderzoeksfonds van de Universiteit Gent, de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen en het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met
Annemarieke Spitzen; RAVON; a.spitzen@ravon.nl; 024-7410600
Raymond Creemers; RAVON; r.creemers@ravon.nl; 06-37409320

A. Martel et al. ‘Recent introduction of a chytrid fungus endangers Western Palearctic salamanders.’ Science, 2014.